چاپ بیستم کتاب «نوروز و فلسفهی هفتسین» با پژوهش و نویسندگی دکتر محمدعلی دادخواه، از سوی نشر کلاس روانهی بازار شد.
کتاب نوروز و فلسفهی هفتسین که برای نخستینبار در سال 1380 به چاپ رسید، از پرفروشترین کتابها در زمینهی آیینهای نوروزی است و تا کنون 50 هزار جلد آن به فروش رسیده است. میتوان گفت هیچ کتابی در بارهی نوروز و آداب پیرامون آن اینگونه با استقبال خوانندگان روبهرو نشده است.
انویسندهی کتاب به فلسفهی بسیاری از بزمهای ایرانی پرداخته و ریشههای آن را بررسی کرده است از اینرو خواننده به باور تازهای از این آیینها میرسد و دلبستگی بیشتری به آنها پیدا میکند. افزون بر این کتاب با نگاه فراختری به برگزاری آیین نوروز در دیگر کشورهای حوزهی ایران بزرگ فرهنگی مانند تاجیکستان، آذربایجان و افغانستان و پیوندهای فرهنگی صلحدوستانه که برآیند آیین نوروز است پرداخته است.
چاپ بیستم نوروز و فلسفهی هفتسین با طرح تازهی روی جلد که طراحی آنرا ترانه متواضع بر دوش داشته است و مرزبندی روشنتر نوشتارها نسبت به چاپهای پیشین، پیرامون آنچه دربارهی نوروز آمده است در دسترس خوانندگان قرار گرفته است تا با بررسی آسانتر هریک از جشنها از گسست موضوعات جلوگیری شود.
همچنین هامون قراب، مجریبرنامههای فرهنگی، منتقد و بازیگر تیاتر دربارهی طرح روی جلد چاپ بیستم کتاب نوروز و فلسفهی هفتسین یادداشتی نوشتهاند که متن کامل آن در دنباله آمده است.
نقشهای سخنگو؛ نماد پیامهای آسمانی بر سفرهای زمینی
هامون قراب:
طرح جلد چاپ بیستم نوروز و فلسفه هفتسین برآمده از نگاه ژرف ترانه متواضع، طراح جوان و خوشذوق روزگار ما است که سکوت وی ما را به سخن خواند تا پندارهای وی را بازگو کنیم.
زمینهی طرح با رنگهای سبز و سپید و سرخ، از یکسو یادآور پرچم ایران است و از دیگرسو همهی رنگهای میزبانان سفره هفتسین را در بر میگیرد. درچشمانداز نقش سه پرنده دیده میشود که نخستین آنان روی به بیرون پیکره دارد و دو پرنده دیگر پایینتر از آن نزد یکدیگر نشستهاند. پرندهای که چهره خود را به خارج از قاب و قالب برگردانده است نماد گفتار نیک است که در بلندای سرو جای گرفته تا صدایش به گوش همگان رسد و بدینگونه مردمان را به نیک کاری فراخواند و همه به آوایش گوش دهند. دو پرنده دیگر که در پایین نشستهاند، پندار نیک و گفتار نیک را یادآور میشوند. پندار چشم خود به گفتار دوخته تا به راستی بایدها و نبایدهای زندگی را فراگیرد اما کردار در خود فرو رفته تا به آهستگی کارها را بسنجد و مبادا شتابزده کنش یا واکنشی داشته باشد.
برجستهترین نماد ، نقش درخت سروی است که از ایستادگی در برابر توفانها گزارش میکند و الهامگرفته از نقشهای برآمده بر سنگهای کاخ تخت جمشید است که خود یادآور چندین رخداد است؛ نخست آنکه تخت جمشید محل برگزاری نوروز بوده است. دو دیگر آن که سرو نماد درخت ایرانی است؛ درخت پایداری که سرسبزی، خرمی، فرهنگ و تمدن دیرپای ما را از زمین به آسمان پیشکش میکند.
بر بالای سرو گندم جای گرفته که خوراک اصلی مردم است. زندگی، کار و کوشش مردم با گندم پیوندی همیشگی دارد. از دیگرسو گندم بنمایهی سمنو است؛ که سین چهارم سفره است و از جوانه گندم درست میشود.
در پی آن چشم ما به سبزهای که در آغوش درخت جا گرفته است روشن می شود. سبزه شیپور بیدار باش گیتی است که در فروردین فرهمند بانگ زندگی دوباره را سر میدهد زیرا در چینش سفره سبزه نمایندهی درخت است.
پس از این یادمان به سیر میرسیم. سیر پنجمین سین سفره است که پایینتر از بلبل جای گرفته و بیانگر سیرچشمی و پاکدستی است و همین پیام را در گوش ما زمزمه میکند. سیر برای همسویی با آنچه میگوید بر شکوفه نشسته است تا بهار را در جان ما زنده کند. این همنشینی به ما میآموزد با چشمسیری و پاکسازی نهتنها خود را از پلیدیها به دور داریم بلکه دور و برمان را نیز پاکیزه کنیم.
تخممرغهای رنگی گذشته از آنکه همیشه همراه سفره بوده است، کنایه از زایش و افزایش است که گام به گام بهار در صحنه گیتی پدیدار میشود. آنگاه سیب که دومین سین سفره است، پابهپای گل نیلوفر هنگام نوروز در دستان شاه و وزیر قرار میگیرد. نقاش در پی آن است که بگوید سیب سلامتی را به همگان پیشکش کنیم. این یادآوری بهویژه به فرمانروایان است که مردمِ لایههای زیرین را به برترین بارگاه و شادترین جایگاه فراخوانند همچون گل نیلوفر که در مرداب میروید و در بهترین روز سال در دستان فرمانروایان جای میگیرد.
رنگ فیروزهای پیوند آدمی و آسمان را یادآور میشود و یاد و خاطرهی گنبدهایی بدین رنگ را در دل و جانمان زنده میسازد؛ فزون بر این بهترین سنگ فیروزه جهان در نیشابور ایران یافت میشود. چون فیروزه سنگ چشمنواز و ارزشمندی است، رنگ لطیف آن پیامگر مهربانی و زندگی است، با این سنگ زیبا گوشواره، دستبند، انگشتر، گردنبند و … میسازند. طراح بدینگونه میگوید پندهای سفره را که از آسمان بر زمین ره جستهاند، آویزه گوش کنید یا آن را در سینه بخوانید. به هر کاری که روی میآورید آسمان اندیشه از آبشخور آن سیراب شود، سر انگشت هر کار با این پیام و پندها آغاز شود و از این رهگذر سپهر زندگی آرامش و آسایش یابد.
در پایین پای سرو، به انگور میرسیم که سین ششم است و سرکه از آن به دست میآید.
طراح بدینگونه در پی آن بوده است که با پدیدار ساختن نقشهای سخنگو زمین و آسمان را فراخواند و پیامهای یزدانی را که رهپوی سفره زمینی شدهاند، در برابر دیدگان ما به نمایش گذارد.
دوستداران میتوانند برای خرید این کتاب ازراههای زیر بهره ببرند:
لینک خرید اینترنتی کتاب نوروز و فلسفهی هفت سین
تلفن سفارش: 88824806