داریوش بزرگ هخامنشی در سال ۵۲۰ پیش از میلاد در سنگ‌نبشته‌ی تخت‌جمشید از خداوند می‌خواهد کشورش را از گزند سپاه دشمن، دروغ و خشک‌سالی دور سازد. این سخن نشان می‌دهد، ایران از دیرباز با کم‌آبی و کم‌بارشی روبه‌رو بوده است.
از این‌رو، جایگاه ارزشمند آب به نگرش و شیوه‌ی زندگی مردمان این سرزمین راه پیدا کرده است. چنان‌که در اندیشه‌ی مینوی (:معنوی) ایرانیان، خداوند جهان آفرینش را در شش‌گاه یا بخش آفرید و آب را در گاه دوم به نام «میدیوشهم» پدید آورده است.
از این‌رو، نیاکان ما هزاران سال پیش خردمندانه پی‌بردند آب را که در اوستا به گونه‌ی «آپی» و زبان پهلوی با ریخت «آپ» آمده، مایه‌ی زندگی است که هر جا نباشد بیابان (بی‌آبان) شده، زندگی تیره‌وتار می‌شود.
زیرا به باور آنان جهان آفرینش بر پایه‌ی چهار آخشیج آتش، آب، هوا و خاک استوار است؛ اگر هر کدام از آن‌ها آلوده شده یا آسیب ببیند، زندگی انسان با کاستی و گرفتاری روبه‌رو می‌شود.
برپایه‌ی همین فرآیند خورداد یا هَئوروَتات که یکی از امشاسپندان به‌چم (:معنی) رسایی و تندرستی به‌شمار می‌آید، پاسداری از آب‌های روان را بردوش دارد.
در رویکرد زمینی نیز ایرانیان در درازنای تاریخ با کندن کاریز، ساختن‌سد، آب‌انبار و سازه‌های آبی همه‌ی کوشش خود را در بهره‌وری بهینه از این داده‌ی خداوندی و نیالودن آن به کار بستند. چنان‌که هرودت در این‌باره می‌نویسد: «مردم ایران در رودها آب دهان نینداخته، دست نمی‌شویند و پیشاب (ادرار) نمی‌کنند».
استرابون نیز می‌گوید: «هنگامی که ایرانیان برای فدیه و نیاز به کنار رود، جویبار، چشمه یا دریاها می‌روند در کنار آن خندقی را حفر کرده و در آن‌جا قربانی می‌کنند تا آب به خون آلوده نشود».
همچنین استرابون می‌آورد: «ایرانیان برای شست‌وشوی بدن در چهارچوبی به نام آبزن قرار گرفته، تن خود را می‌شویند تا آب بیهوده از دست نرود». آبزن چیزی مانند «وان» امروزی بوده است.
آنچه در بالا آمده بخشی از نوشتاری‌ست با عنوان «ارجمندی آب در باور ایرانیان» به قلم دکتر اشکان زارعی، که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویه‌ی پنجم (اندیشه) شماره ۴۴۶ هفته‌نامه‌ی امرداد بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی ۴۴۶ از دوشنبه ۲۶ مهرماه ۱۴۰۰ خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
