با برافتادن طاهریان، بسیاری از بخش‌های خراسان و فرارود دچار هرج‌ومرج و تنش‌های فراوان شد که نبود فرمانروایی مرکزی از یک‌سو و درگیری‌های سیاسی-نظامی گسترده در سرزمین‌های خاوری خلافت اسلامی از سوی دیگر، این شرایط را به وجود آورد. یکی از سرزمین‌هایی که از حکومتی استوار بی‌بهره ماند، بخارا بود.
حسین‌‌بن‌‌طاهر طائی در آغاز سال 260 مهی، از خوارزم اراده‌ی بخارا کرد و پس از پنج روز که از رسیدنش به دروازه‌های بخارا گذشته بود، بر آنجا چیره شد. سپاهیان وی از هیچ تبهکاری در شهر خودداری نکردند؛ بسیاری را کشتند و بخش‌های مهمّ این شهر را به آتش کشیدند. طائی مردم را با مژده‌ی بخشش فریب داد، امّا پس از پراکندگی آن‌ها، پیمان خود را شکست و گروه فراوانی را کشت. مردم خشمگین بخارا شورشی بزرگ برپاکردند و چند روزی را در جنگ گذراندند.
سرانجام طائی در کوشک خود به دام افتاد و گرفتار شد، ناگزیر شبانه از آنجا گریخت و حتی نتوانست پولی را که از مردم گردآورده بود، با خود ببرد. پس از فرار او، فتنه‌ها همچنان پابرجا بودند. سرانجام، بزرگان بخارا بر ابوعبدالله فقیه، فرزند ابوحفص نامدار گردآمدند و به پیروی از رأی او، از امیرنصر یاری خواستند. نصر نیز برادر خود، اسماعیل را بدین‌منظور به‌بخارا فرستاد. اسماعیل چون به کرمینه رسید، بزرگان شهر به پیشواز او آمدند و پیمان بستند که فرمانروایی بخارا را به او دهند. در همین زمان کسی به نام حسین‌بن‌‌محمد خوارجی بر بخارا چیره و خواهان حکومت بر آن شد.
سرانجام، اسماعیل با میانجی‌گری ابوعبدالله فقیه، پیمانی با خوارجی بست به این پایه که او امیر بخارا و حسین جانشین وی باشد. سرانجام بخاریان در نخستین روز آدینه‌ی رمضان 260 مهی، خطبه به نام امیرنصر خواندند و نام امیر صفاری، یعقوب‌‌بن‌‌لیث را از خطبه بینداختند. اسماعیل نیز چون بر همه‌ی شهر چیره شد، بی‌درنگ پیمان خود را شکست و خوارجی را دستگیر و زندانی کرد. بدین‌گونه، اسماعیل زمامدار بخارا شد و امارت این سرزمین را برای خاندان سامانی به ارمغان‌آورد.
آنچه در بالا آمده بخشی از نوشتاری‌ست با عنوان «سمرقند و بخارا، رویاروی هم» به قلم محمدامین سعادت‌مهر که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویه‌ی ششم (تاریخ و باستان‌شناسی) شماره‌ی ۴۴۶ هفته‌نامه‌ی امرداد بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی ۴۴۶ از دوشنبه ۲۶ مهرماه ۱۴۰۰ خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
