روزبهان بقلی شیرازی از عارفان بنام سده‌ی ششم مهی است که گزارش زندگی او در نوشتارهای (:رساله‌های) عرفانی مانند تحفه اهل‌العرفان، شرف‌الدین ابراهیم پور صدرالدین روزبهان ثانی، سده‌ی هشتم آورده شده است. از میان کتابهای او کتاب عبهرالعاشقین برای اهل ذوق آوازه‌ی دیگر دارد.
در این نوشتار می‌کوشیم تا با توجه به گزارش‌هایی که درباره‌ی هر یک از اَپاختران (سیارات) در کتابهای ستارهشناسی آورده شده است، گزارشی کوتاه از یک بندِ کتاب را ارایه دهیم.
فصل هفدهم کتاب عبهرالعاشقین ویژه‌ی عشق انسانی است؛ «فی خلاصه العشق الانسانی». دو بندِ آغازین این فصل یعنی بندهای 185 و 186 درباره‌ی آغاز و جنبش درونی در دریافت حقیقت عشق و شور و غوغای عرفانی به‌دست‌آمده از این لذت است، روزبهان این دریافت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و دگرگونی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درونی را با بهره‌گیری از واژگان (:اصطلاحات) ستارهشناسی و اشاره‌ای بر ستارهشناسی آورده است. لذت و شوق به‌دست‌آمده از عشق در زبان روزبهان به چرخش پیوسته‌ی خورشید، ماه و قمرهای سیاره‌ها در آسمان و برج‌های فلکی مانند میشود.
این دو بند پُر است از واژگان کلیدی و ارزشمند در ستارهشناسی که روزبهان بقلی توانسته بر زیباییِ سخنش بیافزاید. شناخت سپهر (:افلاک) و گردش هفت اَپاختر (سیاره) در مدار خود، نام‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و سرنوشت (:طالع) هر یک در دریافت سخنان این بزرگان از ابزارهای شناخت است. روزبهان بقلی این نام‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را به گونه‌ی عربی آن آورده ولی برخی ستاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناسان همچون شهمردان پور ابی‌الخیر رازی در کتاب روضهالمنجمین هر دو نام پارسی و عربی این واژگان را به دست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد (روضه المنجمین:58 و نیز نک به گزیده‌های زادسپرم، نشر سمرقند: 554).
در این نوشتار بند185 را از اصل کتاب آورده و روشنگری‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی پیرامون پرسمان‌های ستارهشناسی ارایه میشود. در زیر برخی آگاهی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ستارهشناسی از کتاب روضهالمنجمین شهمردان پور ابی‌الخیر رازی، دانشمند سده‌ی پنجم، برای آگاهی بیشتر خوانندگان آورده شده است.
الفصل السابع عشر
فی خلاصه العشق الانسانی
(185) اعلم یا اخی- زادَک الله فهم القاء السّمع- که چون شموس و اقمارِ افلاکْ در ابراجِ افلاکِ جانْ به سیرِ حقیقت درآمد، نقطه زمینِ دل- که مرکزِ فلکِ عشق است- به دَوَرانش بین اَطباقِ سَمواتِ طبایعْ به‌سرعتِ هیجان مقیَّد کرد؛ درجات و مقامات و منازل در طرایقِ غیب، روحِ ناتوانِ عشق را سُلّم شد. به هر لحظه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای نجومِ بروجِ سعادت در جهانِ دل و صورتْ اَشکال‌های[متن: اشکالهاء] غیبی حادث کند …
آنچه در بالا آمده است بخشی از گزارشی‌ست با عنوان «راهِ عرفان و طریقت فرزانگان پیشین در ایران‌زمین» به خامه‌ی رضا آقازاده که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد به چاپ رسیده است.
متن کامل این گزارش را در رویه‌ی پنجم (اندیشه) شماره‌ی 458 امرداد بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی 458 از دوشنبه، دهم امردادماه، 14001 خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفت.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی هفته‌نامه‌ی امرداد، شماره‌ی 458
