زمان زیست زرتشت عنوان کتابی‌ست نوشته و به پژوهش شاهین نژاد، که تابستان 1401 خورشیدی، در 109 رویه، از سوی نشر برسم به چاپ رسیده است.
این پژوهش به بررسی یافته‌های تاریخی، زبانشناختی، باستان‌شناسی، فلسفی و یزدان‌شناختی زرتشت و سروده‌های اشوزرتشت می‌پردازد تا برآوردی منطقی و دانشی از زمان زیست او به‌دست آورد. اهمیت برآورد زمان پیدایش زرتشت و آموزه‌های او، نشان دادن پیشی‌داشتن (:تقدم) این اندیشمند و آموزگار ایرانی در برابر برآمدن فلسفه در جهان یونانی است.
درباره‌ی زرتشت، اندیشمند نامی ایران باستان و نخستین چهره‌ی ایرانی در تاریخ تمدن جهانی، گفت‌وگو بسیار بوده است. زندگی این چهره در پشت غبار زمانه جامانده و از این‌رو گمانه‌‌زنی‌های بسیاری درباره‌ی او انجام شده است. ناهمسانی‌ها از نام این چهره‌ی پرآوازه‌ی ایرانی آغاز شده و به زادگاه و زیستگاه او نیز رسیده و درباره‌ی زمان زندگانی او که جُستار ما در این دفتر است، به اوج می‌رسد. ناهمسویی‌ها گاه به اندازه‌ای بزرگ جلوه می‌کنند که برخی سخن از استوره (و نه تاریخی) بودن زرتشت به میان می‌آورند.
زرتشت نخستین چهره‌ی شناخته شده در تاریخ است که از جهان اخلاقی سخن گفت و هستی را از دریچه‌ی اخلاق ارزشیابی نمود. «نیچه» (Friedrich Nietzsche) زرتشت را نخستین آفریننده‌ی جهان اخلاقی که ما در آن زندگی می‌کنیم، می‌دانست. زرتشت جستار «مسوولیت فرد» را پیش کشید و آن را به‌عنوان کانون اصلی جهان‌بینی آریایی برجسته کرد. او نه تنها آدمیان را خویشکار بهروزی و رستگاری خودشان می‌دانست بلکه آنان را یاوران اهورا مزدا در شکست دادن اهریمن و نیرو‌های زیانبار می‌شمرد.
سامان باوری ایرانیان پس از برآمدن زرتشت وارد پهنه‌ی دیگری در دیدگاه و غنای بالاتری در ژرفا شد زیرا او مفاهیم برآهیخته (انتزاعی) (Abstract) را در جهان ایرانی، هوشمندانه به درون ذهن و روان ایرانیان آورد. وی در گات‌ها، دریچه‌ای از مفاهیم برآهیخته همانند حقِ گزینش انسان، خویشکاری انسان در گیتی، رسایی و بالندگی انسان، اَشا، خردگرایی، آبادگری، پیشرفت و رفاه را بر روی ایرانیان گشود. او ویژگی‌های برجسته‌ی یک فیلسوف را دارا بود که عبارتند از نگرش به هستی و آفرینش، سامان کیهان و هنجارهای گیتی، شناسایی نیک و بد، حقِ گزینش انسان و طرح پرسش با آرمان برانگیختن اندیشه آدمی. ایرانیان با آزاد دانستن انسان برای گزینش میان نیک و بد، او را تا همدستی و همیاری کانون هستی، اهورامزدا، گرامی داشتند. این خویشکاری انسان در برابر خود و جهانی که در آن می‌زیست، اهمیت مصالح گیتی که به باور زرتشت، آباد‌کردن آن بزرگترین کار نیک بود را به همراه داشت.
به‌گونه‌ای سنتی و کمابیش الگومدارانه (:کلیشه‌ای)، زمان زیست زرتشت میان 2500 تا 2600 سال پیش برآورد شده است. مردود نمودن دو هزار و ششصد ساله بودن زرتشت از دستاوردهای این پژوهش است. بدینسان با تکیه بر دلایل زبانشناختی، تاریخی، باستان‌شناختی و منطقی، زمان زیست اشوزرتشت دست‌کم به میانه و حتا سال‌های آغاز هزاره‌ی دوم پیش از میلاد برده خواهد شد. این پیش‌بودن (:تقدم) زمانی عنصر ایرانی بر عنصر یونانی، نشانگر آغاز فلسفه و اندیشیدن انتقادی در ایران و نه در یونان است.
درباره‌ی نویسنده‌ی کتاب
شاهین نژاد در سال 1967 در سمنان زاده شد و در مشهد بزرگ شد. از دانشگاه صنعتی شریف رشته‌ی مهندسی فرآیندهای نفت، مدرک کارشناسی و از دانشگاه صنعت نفت خوزستان در رشته‌ی مهندسی مخازن نفت، مدرک کارشناسی ارشد گرفت. از سال 1997 تا 2005 در انگلستان برای شرکت‌های نفتی اروپایی کار کرد و از آن سال تاکنون در هیوستون تکزاس به‌سر می برد و در صنعت نفت مشغول به کار است.
او تاکنون مقاله‌هایی درباره‌ی تاریخ ایران باستان، شاهنامه و ایران معاصر منتشر کرده است. در هیوستون با همراهی تنی چند از فرهنگ دوستان در سال 2007، «شب‌های اندیشه و سخن» را بنیاد گذاشت. همچنین وی از سال 2008 تا 2020 در «کارگاه شاهنامه»هوستون تکزاس، به هم‌میهنان آموزش‌هایی داد که دربرگیرنده‌ی کندوکاوی نو و ژرف در حماسه‌ی ملی ایران، استوره‌های ایرانی و متون کهن پهلوی و فارسی بود.
از شاهین تاکنون سه کتاب منتشر شده است:
در سال 2011 کتابی به نام «نشیبی دراز است پیش فراز» که دربرگیرنده پژوهش‌های وی در زمینه فروپاشی ایرانشهر در برابر حمله اعراب است.
در سال 2015 کتابی به نام «پیش‌درآمدی بر اندیشه سیاسی ایرانشهری» که دربرگیرنده بنیاد اندیشه سیاسی، رویکرد اجتماعی و نظام کشورداری ایران پیش از اسلام به‌ویژه ایران ساسانی است.
در سال 2021، کتاب زمان زرتشت که پژوهشی گسترده (:مفصل) در یافتن زمان و مکان زیست زرتشت است به دو زبان فارسی و انگلیسی در امریکا منتشر شد.
همچنین، کتاب دیگری به نام «دولت ایرانشهری از نگاه اردشیر بابکان» از وی زیر چاپ است.
پایان‌نامه دکترای شاهین با عنوان «دولت ایرانی از دیدگاه اردشیر بابکان» بوده که دربرگیرنده خاستگاه حکومت در ایران و بنیادهای مشروعیت شهریاری در کشورمان است.
