آغاز گهنبار چهره‌ی میدیاریم گاه
امروز مهر ایزد و دی‌ماه به سال 3757 زرتشتی، آغاز چهره‌ی گهنبار میدیاریم گاه، برابر با دهم دی‌ماه 1398 خورشیدی، 31 دسامبر 2019 میلادی
31 دسامبر سال 627 میلادی خسروپرویز (خسرو دوم) شاه وقت ایرانیان به خواست ژنرال‌های ایران بازداشت شد. آغاز پایان حکومت 427 ساله‌ی ساسانیان رقم خورد.
خسروپرویز (خسرو دوم) شاه وقت ایرانیان از دودمان ساسانی كه برای رسانیدن مرزهای ایران به روزگار داریوش بزرگ دست به جنگ‌های غیر ضروری ازجمله تصرف مصر و محاصره قسطنطنیه و تصرف همه آسیای غربی زده بود و صلیبی را كه مسیح به آن مصلوب شده بود به تیسفون آورده بود و ارتش را فرسوده و مردم را زیر بار مالیات‌های سنگین قرار داده بود در كاخ تیسفون بازداشت شد و این اقدام كه به خواست ژنرال‌های ایران و تصویب شیرویه (قباد دوم) پسر او صورت گرفت آغاز پایان امپراتوری توانمند ایرانیان در عهد باستان به‌شمار می‌رود. ایرانیان بعدا در قرون وسطا و جدید چند امپراتوری دیگر تشکیل دادند. پس از چند هفته سرگردانی و بحران، (اواخر فوریه) ناگهان در تیسفون اعلام شد كه خسروپرویز در بازداشتگاه كاخ درگذشته است كه بعدا معلوم شد به اشاره افسران گارد، زندانبان او را كشته بود و قتل او در سال ششم هجرت صورت گرفت و کمتر از 8 سال بعد – در نوامبر سال 636 میلادی، ایران درقادسبه شكست نظامی خورد و طولی نکشید که تیسفون مسخّر شد و با قتل یزدگرد سوم در مرو در سال 651 میلادی حکومت ساسانیان پس از 427 سال (از 224 تا 651) پایان یافت. در چهارده سال آخر عمر حکومت ساسانیان، قلمرو آنان محدود به ایران خاوری (افغانستان)، منطقه فرارود، مازندران، گیلان و چند نقطه کوهستانی و دورافتاده دیگر بود.
دو مهر است با من که چو آفتاب
بتابد شب تیره چو بیند آفتاب
مهر ایزد از ماه دی آغاز گهنبار چهره‌ی میدیاریم گاه است. گهنبار چَهره‌ی میدیارم (گهنبار میانه‌ی زمستان بزرگ)، پنجمین چهره از گهنبار، گاه آفرینش جانوران و چارپایان است، هر ساله برپایه‌ی سالنمای خورشیدی از ۱۰ تا ۱۴ دی‌ماه برابر با مهر ایزد تا ورهرام ایزد در گاهشمار زرتشتی به مدت پنج روز برگزار می‌شود. میدیاریم یعنی میانه‌ی آرامش به همین رو این جشن در زمانی برگزار می‌شود که هنگام آرامش و استراحت کشاورزاان و دامداران است. چهره‌ی گهنبار با برگزاری آیین واج‌یشت آغاز می‌شود. واج یشت گهنبار یکی از کهن‌ترین آیین زرتشتی است که در شهرهای زرتشتی‌نشین به تایید انجمن موبدان در آتشکده‌ی ورهرام برگزار می‌شود. آتشکده‌ی اصلی هر شهر که نماد روشنایی در آن نگهداری می‌شود به آتش ورهرام نامور است.
در فرهنگ‌های فارسی مهر را ایزدی نشان بر مهر و دوستی و خرد در کارهای مینوی و معنوی دانسته‌اند که در ماه مهر (ماه هفتم از سال خورشیدی) و روز مهر (روز شانزدهم هر ماه) بدو پیوند یافته است و شمارآفریدگان از نیکی و بدی به دست اوست..مهر که در اوستا « میثرَ» خوانده می‌شود، از ایزدان بزرگ پیش از زرتشت است که ایزد فروغ و روشنایی خوانده می‌شود. ایزد مهر نگهبان مهر، محبت، دوستی و عشق، تدبیر برای یافتن دارایی و خواسته‌ها است. مهر به دیگر چم (:معنی) گردونه آفتاب یا خورشید است.
مهر ایزد موکل بر فعالیت‌های است که دو طرف دعوا دارند. هر کجا دو طرف دعوا باشد ایزد مهر به دادگستری، دوستی، قول و قرار، پیمان حاضر است.
مهر یکی از برجسته‌ترین ایزدان در دین زرتشتی است. یکی از سه ایزدانی است که نامش در دوازده ماه سال آمده است. یکی از طولانی‌ترین یشت‌ها به مهریشت ویژه شده است.
فردوسی می‌سراید:
«دو مهر است با من که چو آفتاب / بتابد شب تیره چو بیند آفتاب».
ایزد مهر نماد عشق و زندگی است و به زندگی خانوادگی گرمی می‌دهد. مهر نام آتشکده‌ای نیز بوده است.
فردوسی پیرامون آن می‌سراید:
«چو آذرگشسب و چو خوراد و مهر / فروزان به کردار گردان سپهر»
نماد این روز در دین زرتشتی گل «همیشه بشکفته» است.
*یاد روز 10 دی‌ماه:
– 10 دی‌ماه در سال 1316خورشیدی ایران دارای تقسیمات كشوری تازه شد و به ده استان، 49 شهرستان و 290 بخش بخش شد.
– قانون اصلاح قانون تقسيمات كشور سال 1316 خورشیدی به تصويب رسيد. به موجب اين قانون كشور ايران به ده استان و 49 شهرستان و 290 بخش شد و هر بخش مركب از چندين دهستان است.
– مهناز افخمی به عنوان وزیر مشاور در امور زنان تعیین شد(1354خورشیدی)
– نخستین کبریت شیمیایی در سال ۱۸۲۷ میلادی توسط «جان واکر» شیمی‌دان انگلیسی و برنده جایزه نوبل اختراع شد.
