سنگنگارهی ساسانیِ توقیفشده در انگلیس که قرار است پس از 7 سال، در ماههای آینده به کشور بازگردانده شود، از امارات به لندن قاچاق شده است.
مکاتبههای انجامشده برای بازگرداندن سنگنگارهی ساسانیِ توقیفشده در انگلیس، خبر میدهد که این اثر باستانی ایران از امارات به لندن قاچاق شده است.
بهگزارش خبرگزاری ایسنا به نقل از منابع آگاه، سنگنگاره ساسانی از آبهای جنوب ایران غیرقانونی به امارات قاچاق شده و سپس از آنجا به بریتانیا فرستاده شده است.
این نقشبرجسته در سال ۲۰۱۶ در فرودگاه استانستد لندن بهگونهی تصادفی، از بار یک هواپیمای مسافربری کشف میشود؛ ماموران گشت مرزی بریتانیا آنگونه که روزنامهی گاردین گزارش کرده است، به بستهبندی شلخته این شی که اندازهای بیش از یک متر داشته، شک و آن را ضبط میکنند و پس از بررسیهای نخستین، این اثر را به موزهی بریتانیا تحویل میدهند.
اکنون پس از گذشت نزدیکبه هفت سال از مسکوت گذاشته شدن ماجرا، همزمان با به نمایش گذاشتن این نقشبرجسته در موزهی بریتانیا، جان سیمپسون، متصدی ارشد و باستانشناس بخش خاورمیانه موزه بریتانیا، در گفتوگویی با روزنامهی گاردین، جزییات کشف و ضبط نقشبرجسته ساسانی قاچاقشده را هویدا کرده است.
برپایهی توضیحاتی هم که مرتضی ادیبزاده، مدیرکل موزههای کشور، به رسانهها داده است مکاتبههای غیررسمی دربارهی کشف و ضبط این سنگنگاره، از سوی موزه بریتانیا با مدیر موزه ملی ایران از میانهی سال ۲۰۱۶ آغاز شده و پس از آن بوده که پیگیریهای حقوقی و مکاتبههای رسمی انجام شده است. به گمان میرسد گذشته از فرایند زمانبر پیگیریهای حقوقی برای بازگرداندن، ملاحظات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پروندههای استرداد، مانع از آگاهیرسانی بههنگام شده است.
برپایهی آنچه به ایسنا گفته شده است، در مکاتبههایی که وزارت امور خارجه کشورمان برای پیگیری بازگشت این سنگنگاره به ایران داشته، اکنون مشخص است که نقشبرجسته ساسانی از مرزهای جنوبی، از راه دریا و به گمان بسیار با استفاده از لنج به امارات قاچاق شده و از آنجا هوایی به اروپا و لندن فرستاده شده است.
براساس مکاتبههایی که تا کنون صورت گرفته و با توجه به اظهارنظر کارشناسان موزه بریتانیا که این سنگنگاره را بررسی کردهاند، محل برداشت و جداسازی این سنگنگاره، زمان دزدیدن و بیرون بردن آن از کشور و همچنین مشخصات فرستنده پس از گذشت نزدیکبه هفت سال از توقیف این نقشَبرجسته در بریتانیا هنوز روشن نشده است. براساس گفتههای ادیبزاده، مدیرکل موزهها و مسوولان موزه بریتانیا، این پرونده از سوی اینترپل و آژانس ملی جرم و جنایت بررسی شده، اما تاکنون شخصی در ارتباط با این موضوع دستگیر نشده است.
همچنین گفته میشود این سنگنگاره به گمان بسیار از گسترههای ساسانی که تاکنون در ایران شناسایی شدهاند، سرقت نشده و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم تاکنون از چنین سرقی گزارشی دریافت نکرده است. با این حال، متصدی ارشد و باستانشناس بخش خاورمیانه موزه بریتانیا این گمانه را مطرح کرده که «این نقشبرجسته از یک صخره در شیراز کنده شده باشد».
این سنگنگاره هیچ نوشته و یا کتیبهای ندارد، بنابراین برای باستانشناسان موزه بریتانیا سخت بوده که جزییات بیشتری از این حجاری را شناسایی کنند. با این حال، لباس و سرپوش مرد حجاریشده باستانشناسان را به این تشخیص رسانده که این نقشبرجسته فردی با رتبهی بالا بوده که ژست سلام و ادای احترام او، از ویژگیهای هنر ساسانی است.
با این وجود، پیش از آنکه عکسها و فیلمهای روشنتری از این نقشبرجسته منتشر شود، برخی باستانشناسان در اصالت این اثر تردیدهایی وارد کردند، به ویژه آنکه ابعاد و فرم قاب این اثر را متفاوت از تمام نقشبرجستههای ساسانی شناساییشده تا کنون یافته بودند. با این حال، بنابر گفتههای سرپرستان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، برای اصالتسنجی و روشن شدن برخی زوایای تاریک این پرونده، بایسته است این سنگنگاره به ایران برگردد تا جزییات آن از سوی پژوهشگران و باستانشناسان ریزبینانهتر بررسی شود.
سنگنگارهی ساسانی طبق آنچه کاردار ایران در انگلیس نیز تایید کرده است پس از سه ماه نمایش در موزهی بریتانیا به ایران بازگردانده میشود. نمایش این نقشبرجسته هماکنون در موزه بریتانیا آغاز شده است.