باستان‌شناسان در هفت فصل کاوش در تپه اشرف به سازهی هخامنشی، دژ ساسانی و برجای‌مانده‌ی (:بقایای) شهر اشکانی رسیدند، حالا اما شناسنامه باستانی شهراصفهان درگیرودار تدبیر مدیران زیر غبار فراموشی دفن است.
به گزارش خبرگزاری مهر از پاییز ۱۳۹۹ خورشیدی، که جست‌وجوی تاریخ نصف جهان در تپه اشرف به بهانه کمبود بودجه دوباره بازایستاد(:متوقف شد) شناسنامه‌ی باستانی شهر اصفهان در گیرودار تدبیر و وعده‌های مدیران میراث فرهنگی و شهرداری به حال خود رها و زیر غبار بی‌مهری و فراموشی دفن شده است.
سارویه که بیش‌تر به نام تپه اشرف یا کهن‌دژ شناخته می‌شود، به گفته باستان‌شناسان دیرینگی دست‌کم هفت‌هزار ساله دارد. سارویه که کتابخانه بزرگ هخامنشیان نیز بوده است در یورش اعراب به ایران، ویران شد و برجای‌مانده‌ی آن امروز به‌گونه‌‌ی تپه‌ای پیرامون خیابان مشتاق دوم در خاور شهر اصفهان برجای مانده است. خیابانی که برای ساخت آن در سال ۱۳۷۱ چهارهزار متر از این سازهی باستانی ۱۲ هکتاری هموارسازی (:تسطیح) شد و ساختمان‌ها یکی پس از دیگری سر بر آوردند و حالا روزی صدها خودرو روی میراث و تاریخ کهن در رفت و آمد هستند.
باستان‌شناسان در هفت فصل کاوش در دل پر رمز و راز سارویه در۱۰ سال میان سال‌های ۸۹ تا ۹۹ به آثاری از دوران هخامنشی تا سده‌ی دوازدهم مهی (:هجری قمری) دست یافتند. کشف لایه‌ی خشتی و سفال‌های دوره‌ی هخامنشی، دژ و سکه‌‌های ساسانی، سفال‌هایی از سده‌ی سوم پیش از میلاد (سلوکی و اشکانی)، حوضخانه سازهی نیمه‌تمام کاخ اشرف، سه تدفین و اسکلت بانوان اشکانی، گور خمره‌ای، کارگاه عصاره‌گیری انگور، کارگاه ذوب فلزات، سکه اشکانی، یک چاه ساسانی و دو چاه اشکانی (تصفیه خانه) تنها گوشه‌ای از رازهای ناگشوده تاریخ اصفهان پیش از اسلام در تپه اشرف است.
دفن شناسنامه‌ی باستانی اصفهان زیر خروار وعده‌ها
اردیبهشت امسال علیرضا ایزدی مدیرکل پیشین میراث فرهنگی اصفهان در گفت‌وگویی با خبرنگار مهر از آغاز فصل تازه‌ی کاوش‌ها در تپه اشرف پس از سه سال درنگ (:وقفه) در شهریورماه خبر داد و گفت که سال جاری فصل‌های کاوشی در تپه اشرف را در فضای تعاملی و پژوهشی آغاز و این بخش فراموش شده از هویت باستانی اصفهان را احیا خواهیم کرد. اکنون ایزدی از میراث فرهنگی اصفهان رفته و شهریور نیز از نیمه گذشته است و تپه اشرف زیر خروار وعده‌ها به فراموشی سپرده شده و وزارت میراث فرهنگی هیچ برنامه‌ای برای نگاهداری شناسنامه باستانی نصف جهان ندارد.
علیرضا جعفری‌زند سرپرست هیات باستان‌شناسی تپه اشرف در این ارتباط به خبرنگار مهر گفت: گفته‌های ایزدی مدیرکل پیشین میراث فرهنگی اصفهان در مورد آغاز فصل تازه‌ی کاوش در تپه اشرف تنها یک صحبت بوده است و حالا ایشان از این سمت کنار رفتند در حالی که چند ماه پیش مصاحبه‌ای درباره تپه اشرف داشتند و برای من پرسش بود اگر این تپه با توجه به آن مصاحبه اینقدر برای ایشان اهمیت داشته چه قدمی در زمانی که مدیریت میراث فرهنگی اصفهان را بردوش داشت برای تپه اشرف برداشت؟ چرا هیچ اتفاقی نیفتاد و حتی نخواست که یک‌بار بازدیدی از تپه اشرف داشته باشد و ببیند که آنجا چیست؟!
وی افزود: برای حمایت با بخش‌های دیگری رایزنی‌هایی داشتم تا از طریق دیگر فصل جدید کاوش اتفاق افتد. امیدوارم که این بار میراث فرهنگی بتواند به موقع وارد عمل شود.
وضعیت تپه اشرف اندوهبار است
سرپرست گروه باستان شناسی تپه اشرف یادآوری کرد: درخواستم از شورای شهر و شهرداری اصفهان این است که کمک کند تا تپه اشرف از این وضعیت نابسامان بیرون آید زیرا تپه اشرف افزون‌بر اینکه نیاز به کاوش‌های دوباره دارد باید دیوارکشی (:محصور) شود.
این باستان شناس وضعیت کنونی تپه اشرف را بسیار اندوهبار توصیف کرد و گفت: بنای سارویه روز به روز رو به تحلیل است و از میان می‌رود، به محل اسکان معتادان و کارتن خواب‌ها تبدیل شده و به‌دلیل وضعیت موجود، یک لکه‌ی سیاه در شهر اصفهان است.
جعفری زند با بیان اینکه میراث فرهنگی برای تپه اشرف بودجه ندارد، یادآوری کرد: می‌کوشیم که برای این مهم از طریق نهادهای دیگر کمک بگیریم. آخرین فصلی که در تپه اشرف کار کردیم سال ۹۹ و اسپانسر اداره آب و فاضلاب اصفهان بود و حالا سه سال در کاوش‌ها وقفه افتاده است. مساله این است که میراث فرهنگی اصفهان چون آثار تاریخی بسیاری دارد توجهی به این اثر به این مهمی نشده و نمی‌شود.
سرپرست هیات باستان شناسی تپه اشرف در ادامه گفت: در دوره پیشین مدیریت شهری اصفهان، اعضای شورای شهر و شهردار وقت را متقاعد کردم که برای تپه اشرف وارد عمل شوند ولی متاسفانه میراث فرهنگی با روش اشتباهی که پیش گرفت این اتفاق نیفتاد.
به‌گفته ی جعفری زند میراث فرهنگی نه تنها همکاری بایسته را نکرد بلکه نسبت به این مساله و جریان بی‌تفاوت ماند و حتی در شورای شهر اصفهان نیز نشستی که با حضور معاون میراث فرهنگی برگزار شد به نتیجه نرسید. وی ابراز امیدواری کرد که این گام برداشته شود هرچند تاکنون از جانب اداره میراث فرهنگی درباره‌ی فصل هشتم کاوش، هیچ اتفاقی نیفتاده و هیچ برنامه و نشستی نبوده است.
میراث فرهنگی برای حفظ تپه اشرف پول ندارد
این باستان‌شناس با اشاره به اینکه تپه اشرف نیازمند انجام ۵۰ فصل کاوش است، گفت: من هیچ گاه این درخواست را ندارم که پنجاه فصل پشت سر هم انجام شود اما حداقل یکی‌دو فصل دیگر نیاز است و از همه مهم‌تر دیوارکشی این سازه بسیار بایستگی دارد.
وی ادامه داد: سال ۸۹ که آغاز کاوش‌های ما در تپه اشرف بود، قرار شد دیوار سارویه نرده‌گذاری و نیروی محافظ و نگهبان در این بنا به کار گرفته شود اما از آن سال تاکنون هیچ اتفاقی نیفتاد و این تپه بی در و پیکر ماند و حتی برای نصب تابلو در این بنا گفتند پولی نداریم، تا چند ماه پیش که تابلویی سیمانی نصب کردند. میراث فرهنگی برای تپه اشرف کوشش چندانی نکرده و نمی‌کند و متاسفانه این سازهی تاریخی و اسرارآمیز همین‌طور به حال خود رها شده است؛ نیاز است نهادهای گوناگون وارد عمل شوند تا کاوش‌ها به نتیجه برسند وگرنه این تپه روز به روز تحلیل می‌رود، سارویه پیست موتورسواری و محل اسکان کارتن خواب‌ها شده و شوربختانه سال پشت سال می‌گذرد و هیچ اتفاقی در تپه اشرف نمی‌افتد.
نامه‌نگاری‌ها برای تامین اعتبار فصل تازه‌ی کاوش در تپه اشرف انجام شد
شهرام امیری، مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان، در پاسخ به این پرسش که چرا باوجود وعده مدیرکل پیشین میراث فرهنگی مبنی بر آغاز فصل هشتم کاوش در تپه اشرف از شهریور ماه، تاکنون این اتفاق نیفتاده؟ به خبرنگار مهر گفت: مشکل در تامین اعتبار است و به محض اینکه اعتبار فراهم و ابلاغ شود فصل تازه‌ی کاوش را در تپه اشرف آغاز میکنیم زیرا بخشی از تاریخ اصفهان در این تپه است.
وی با بیان اینکه نامه‌نگاری‌ها (:مکاتبات) برای تامین اعتبار فصل هشتم کاوش در تپه اشرف با وزارتخانه انجام شده است، می‌افزاید: منتظر ابلاغ اعتبار هستیم و بدون تامین آن نمی‌توان کار کرد. ضمن اینکه از میزان اعتبار اطلاعی ندارم و بستگی به تصمیم تهران دارد.
مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان با بیان اینکه تپه اشرف در سال‌های پیش وضعیت وخیمی داشت، یادآوری می‌کند: هم‌اکنون شرایط نسبت به گذشته خیلی بهتر شده زیرا خانه‌های پشت بنای تپه اشرف خریداری شد، دیوار کشی و جلوی آن نرده کشی شد و این‌گونه نیست که فکر کنید رهاست به امان خدا.
تپه اشرف درگیر مسایل مالکیتی است
امیری می‌گوید: این محدوده درگیر مشکلات مالکیتی است و بخش‌هایی از دو سوی خیابان مشتاق در گذشته اتفاقاتی افتاده که به سادگی نمی‌توان تپه اشرف را کامل محصور کرد اما تا جایی که امکان‌پذیر بود حصارکشی شد و برای نزدیک‌به هفت هکتار از تپه اشرف سند گرفته شد و دور بنا به بلندای ۸۰ سانت تا یک متر دیوار کشی شده است.
وی ادامه داد: همه‌ی خانه‌های پیرامون تپه اشرف خریداری و تخریب شد، منطقه‌ای شبیه حلبی‌آباد در پشت این تپه وضعیت فجیعی ایجاد کرده بود و زباله تخلیه می‌کردند اما با همکاری خوب منطقه چهار شهرداری اصفهان آنجا از زباله پاکسازی شد.
بخشی از تپه اشرف زیر خیابان مشتاق دوم است
مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان افزود: متاسفانه نزدیک‌به سه چهار دهه پیش خیابانی که ساخته شد درست از میان تپه اشرف گذر کرد و اکنون بخشی از تپه زیر خیابان مشتاق دوم است و به دلیل ساخت‌و‌سازهایی که در این خیابان شده اکنون با مردم به مشکل برخوردیم و تعارضاتی وجود دارد؛ سخت است که این هفت هکتار را دورش دیوار کشی کنیم، بحث‌های مالکیتی دارد اما تا جایی که امکان داشت کوشیدیم که پیرامون بنا را بهینه‌سازی کنیم.
امیری یادآوری کرد: پیش‌تر با شهرداری اصفهان رایزنی کردیم که تپه اشرف به یک اکو موزه تبدیل شود، متاسفانه اعتبارات سنگینی می‌خواهد که امید است هم وزارت میراث فرهنگی و هم‌شهرداری اصفهان پشتیبانی کنند چرا که برپایه‌ی طرحی که داریم آنجا باید یک محور گردشگری ایجاد شود تا به‌واسطه بازدید گردشگران وضعیت بخش محروم‌نشین آن منطقه مانند جی شیر بهبود یابد.
مدیریت شهری اصفهان برای تپه اشرف کمک خواهد کرد
خبرنگار مهر همچنین کوشید با رییس شورای اسلامی شهر و سازمان نوسازی شهرداری اصفهان در خصوص تپه اشرف گفتگو کند که بی نتیجه بود اما عباس حاج رسولی‌ها رییس کمیسیون اقتصادی، سرمایه گذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان در این باره به مهر گفت: سرپرست (:متولی) انجام کاوش‌ها در تپه اشرف بیش‌تر اداره میراث فرهنگی است اما ما هم باید کمک کنیم که حتما حمایت خواهیم کرد زیرا میراث فرهنگی بودجه کافی و ساختار مناسب برای نگهداری آثار تاریخی ندارد.
وی افزود: مدیریت شهری اصفهان در رابطه با تپه اشرف کمک خواهد کرد همان‌گونه که تاکنون برای حفظ میراث فرهنگی شهر میلیاردها تومان هزینه کرده است و شهرداری اصفهان همواره برای حفظ میراث تاریخی در مناطق یک، سه، پنج و شش هزینه کرده و برای تپه اشرف نیز کمک خواهد کرد.
تپه اشرف با مساحتی ۱۲ هکتاری سال ۱۳۱۰ خورشیدی، در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسید. سازهی کهن سارویه گنجینه‌ای است از تاریخ و تمدن پیش از اسلام دیار نصف جهان که اسرار هزاران ساله را در خود نهفته و رازهای ناگشوده این میراث کهن و کشف و حفظ آن‌ها برای نسل امروز و آیندگان بسیار اهمیت دارد. وجود چنین گنجینه‌ای در هر کشوری ظرفیتی برای اقتصاد گردشگری بشمار می‌رود اما شوربختانه وزارت میراث فرهنگی ایران، تپه اشرف را چون مخروبه‌ای بی ارزش به حال خود رها کرده است.
یک پاسخ
باید به حال ایران خون گریست که داریم با دست خودمان انرا ویران میکنیم . کاش کلمه “ضد” به وزارت میراث فرهنگی اضافه میشد که زیبنده تر و کارایی تر انرا نشان میداد . “وزارت ضد میراث فرهنگی” برای کارهای دیگر پول دارد ولی برای نگه داری میراث گذشتگان پول ندارد؟ اگر بودجه ندارد بهتر است کاری را شروع نکند و اجازه دهد پروژه ها زیر خاک مدفون باشد