پاسداشت ثبت جهانی جشن سده به کوشش هفته‌نامه‌ی امرداد و پژوهشکده‌ی تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و با همکاری خانه‌ی اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
اسفندیار اختیاری، نماینده‌ی زرتشتیان در مجلس، در آغاز سخنانش با بر زبان‌آوردن نام اهورامزدا و درود فرستادن به ایرانیان و فرهنگ ایران، فرارسیدن جشن سده را شادباش گفت و با سپاسگزاری از پژوهشگاه علوم انسانی و بابک سلامتی و همکارانش که بانی برگزاری این نشست بوده‌اند، گفت: «من به عنوان کسی که در فرهنگ زرتشتی بزرگ شده‌ام و افتخار می‌کنم که اسمم را از شاهنامه انتخاب کرده‌اند و یادم داده‌اند که نام فرزندم را از شاهنامه برگزینم و زمانی که فرزندم ازدواج کرد، به او شاهنامه پیشکش کنم، به خودم اجازه می‌دهم، به عنوان یک زرتشتی، از جشن سده آن‌گونه که آن را دریافته‌ام، سخن بگویم، نه با کمک‌گرفتن از ادبیات و تاریخ».
این سخنران سپس افزود: «من همیشه گفته‌ام که فرهنگ زرتشتی با فرهنگ ایرانی درآمیخته است و افتخار ما زرتشتیان این است که تکه‌تکه شده‌ایم اما فرهنگ ایران را به جایی رسانده‌ایم که اکنون از جشن سده سخن بگوییم. از کودکی به یاد دارم که به سادگی به ما زرتشتیان اجازه نمی‌دادند که جشن سده را برگزار کنیم. آزارها می‌دیدیم و کتک می‌خوردیم، اما با همه‌ی این‌ها سده را برپا می‌کردیم».
اختیاری با برشمردن کج‌فهمی‌ها در برپایی جشن سده، گفت: «نخست باید درباره‌ی تاریخ و تقویم زرتشتیان اشاره‌ای کنم؛ چون لغزش‌هایی در این باره هست. در تقویم زرتشتیان، ماه‌ها سی‌روزه است. از اورمزد، اسم خداوند، آغاز می‌شود و هر کدام از فروزه‌های خداوند، نام روزهای دیگر ماه است. پس ما با تقویمی پیچیده روبه‌رو نیستیم. اسم روز هنگامی که با اسم ماه، یکی می‌شود، جشن می‌گیرند. نکته این‌جاست که روز بهمن از ماه بهمن، جشن سده نیست، بلکه جشن بهمنگان است. جشن سده جداست. نکته‌ی دیگر آن است که روز جشن سده، دهم ماه بهمن نیست، شانزدهم ماه بهمن در گاهشمار زرتشتی است. شانزدهم ماه بهمن در تقویم زرتشتی، دهم بهمن در تقویم کشوری است. اما ما نمی‌گوییم: روز شانزدهم؛ می‌گوییم روز مِهر از ماه بهمن که جشن سده است. پس روز جشن سده، روز دوست‌داشتن و مِهر است، از ماه بهمن، یعنی ماه اندیشه‌ی نیک: روز دوست‌داشتن، از ماه اندیشه‌ای نیک. به همین سبب است که جشن پیدایش آتش را در روز دوست‌داشتن در ماه اندیشه برگزار می‌کرده‌اند».
اسفندیار اختیاری در ادامه افزود: «آتش ما را از سرما نجات داد، تکنولوژی آورد و نیز دوست‌داشتن انسان، با اندیشه‌ی نیک. ایرانیان آتش را کشف و آن را پرستاری کردند. به ما تهمت زدند که آتش‌پرستیم. به جای این که بگویند زرتشتیان نخستین یکتاپرستان دنیا بودند، با بی‌انصافی گفتند که آتش‌پرست هستند. این تهمت را به جان خریدیم تا این جشن را نگه‌داریم».
نماینده‌ی ایرانیان زرتشتی در مجلس، آنگاه افزود: «به من یاد دادند که آنچه را دارم با مِهر و اندیشه‌ی نیک به دیگران بسپارم. معنی جشن سده هم چیزی جز این نیست. هر سال هم این جشن را برگزار کردیم. کاری هم به این نداشته‌ایم که در دربارها چگونه برگزار می‌کردند. ما جشن مردمی خود را داشتیم. وقتی ما مردم این جشن را برگزار می‌کردیم، شور و شوق و مِهر درون‌مان شعله می‌کشید».
اختیاری سپس با اشاره به همراهی کشور تاجیکستان در ثبت جهانی جشن سده، گفت: «چرا این روزها بیش‌تر اسم تاجیکستان را می‌آوریم؟ ما کاری به ثبت جشن سده نداریم، چون این جشن در قلب ماست. مگر آن زمانی که ثبت نشده بود، جشن سده را برپا نمی‌کردیم؟ اما باید بدانیم که ثبت آن چه آورده‌هایی دارد؟ ما باید این فرهنگ را به اشتراک بگذاریم و درباره‌ی آن سخن بگوییم؛ به‌ویژه با آنان که در سپهر و گستره‌ی فرهنگ ایران قرار دارند».
او سپس افزود: «زمانی که خواستیم جشن سده را ثبت جهانی کنیم، تنها و تنها کشور تاجیکستان بود که با ما همراه شد. کارهایی در تاجیکستان انجام می‌شود که برای ما آرزو است. آن‌ها از تندیس کوروش بزرگ رونمایی می‌کنند ما به فکر آن هستیم که با پاسارگاد چه کنیم؟! تاجیکستان در زمان‌های سخت همراه ما بوده است. پس پیام مِهر و محبت همه‌ی ما برای مردم و دولت و کشور تاجیکستان. ما ثبت جهانی جشن مهرگان و تیرگان را هم با تاجیکستان پیش می‌بریم».
اسفندیار اختیاری در پایان سخنانش گفت: «آرزو می‌کنم همان‌گونه که همه‌ی شما، و همه‌ی ایرانیان، دل‌بسته به فرهنگ ایرانی هستید، این مِهر و دل‌بستگی هر روز بیش از گذشته گسترش پیدا کند و بدانند که این فرهنگ نه‌تنها با هیچ چیز در تضاد نیست، بلکه با همه‌ی نگاه‌ها همراه است»
آیین پاسداشت ثبت جهانی جشن سده، دوشنبه، دوم بهمن‌ماه 1402 از ساعت 17 تا 20 در تالار فردوسی خانه‌ی اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
دکتر الهام ملک‌زاده، هموند هیات علمی پژوهشکده‌ی تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ موبد دکتر اردشیر خورشیدیان، فرنشین پیشین انجمن موبدان؛ دکتر علیرضا حسن‌زاده، مدیر پژوهشکده‌ی مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و مسوول پرونده‌ی ثبت جهانی جشن سده؛ دکتر صفورا برومند، هموند هیات علمی پژوهشکده‌ی تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ دکتر اسفندیار اختیاری نماینده‌ی زرتشتیان در مجلس و مهندس بابک سلامتی سردبیر و مدیرمسوول هفته‌نامه‌ی امرداد، سخنرانان این آیین پاسداشت بودند.
گزارش تصویری پاسداشت ثبت جهانی جشن سده
صفورا برومند، هموند هیات علمی پژوهشکده‌ی تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی: باید جشن سده را به جهان شناساند
سردبیر هفته‌نامه‌ی امرداد در پاسداشت ثبت جهانی جشن سده: ایران خاستگاه تمدن جهانی است
موبد اردشیر خورشیدیان در پاسداشت ثبت جهانی جشن سده: آتش، نماد راستی است
