رامتین هوشنگی دبیرِ خانهی محیطزیست رامسر در نوشتاری با جستار هجوم گونههای مهاجم به معرفی گیاهانی که سبب نابودی خاموش زیستبوم (بیوتروریسم) میشوند، پرداخته است.
رامتین هوشنگی متن این مقاله را برای آگاهی همه در اختیار تارنمای امرداد قرار داده است که در زیر آن را میخوانید:
هجوم گونههای مهاجم (انقراض خاموش، بیوتروریسم)
معرفی گونه گیاهی پیچ رونده آروجینا Araujia sericifera
منطقه اکولوژیکی هیرکانی (جنگلهای هیرکانی در حوزه اکولوژی یک پناهگاه زیستی؛ مهم به شمار میروند و بهنوعی پناهگاهی برای حفظ گونههای گیاهی هستند. جنگلهای هیرکانی از معدود موجودات زندهای هستند که دایناسورها را دیدهاند. به آنها پناه دادهاند و بهعنوان بخشی از زنجیرهی غذایی آنها محسوب میشدهاند. جنگلهای هیرکانی حتی از عصر یخبندان جان سالم به دربردهاند و تا امروز هیچ موجود و حادثهای بهاندازه انسان برایشان خطرناک نبوده است) ما دارای یکی از ارزشمندترین جنگلهای جهان هستیم. این زیستبوم بیش از ۳۲۰۰ گونه گیاهی ازجمله ۱۵۰ گیاه بومی درختی و بوتهای، ۴۴ درصد آوندداران، ۲۹۶ گونه پرنده، ٩۸گونه پستاندار ازجمله پلنگ ایرانی را در خود جای داده است. نزدیک به هفت و نیم میلیون نفر در این جنگلها زندگی و بهطور مستقیم به آن وابستهاند و برای ادامه حیات انسان ضروری و در مقابل برخی خطرات مانند گونههای غیربومی حساس و شکننده است و زودتر ازآنچه فکر کنیم از بین میروند چهبسا در ۵۰ سال اخیر مساحت این جنگلها نصف شده و برخی از گونهها منقرضشدهاند. با توجه به اهمیت جنگلهای هیرکانی توجه به حضور گونههای مهاجم در این منطقه ضروری است. تعداد گونههای مهاجم با توان تهاجم در منطقه هیرکانی به دلیل شرایط محیطی مساعد برای رشد آنها بیشتر است و به دلیل نبود سیستم نظارتی مناسب روبه افزایش است.
معرفی گونه گیاه پیچ رونده آروجبینا Araujia sericifera
گیاه پیچکی رونده که بهسرعت رشد میکند و با ضخیمتر شدن، باعث خشک شدن میزبان گردیده و با رویش سریع، تاج پوشش گیاه را کاملا پوشش داده، سایه انداخته و با سایهاندازی، مانع رسیدن نور که عاملی برای فتوسنتز است میگردد.
این امر باعث خشک شدن میزبان آن گردیده و با بذر زیادی که در داخل کپسولهای بزرگ و زیادش تولید میکند، پس از ترکیدن کپسولها، با باد شدید، در سراسر محیط اطراف پراکنده شدن و با قوه نامیه بالایی که دارد سریع تکثیر و تجدید حیات نموده و تمام سطح عرصه را پوشش داده و مانع از تجدید حیات گونههای بومیشده و بدین شکل سطوح اطراف را اشغال مینماید.
به علت عدم جدی گرفته شدن. خطرش. به شکل بسیار خطرناکی درحالتوسعه و گسترش است.
تهدیدهای گونه گیاهی مهاجم آروجبینا:
- کاهش حاصلخیزی خاک با جذب بالای عناصر مغذی خاک
- قابلیت تکثیر و رویش آسان (غالب شدن آسان در منطقه بذرافشانی خیلی بالا از طریق بذرهای داخل کپسول)
- رقابت و حذف گونههای بومی ایران (خفگی میزبان)
- جذب سریع آبهای سطحی و زیرزمینی
روش حذف آروجبینا:
- حذف مکانیکی آن در فصل زمستان
- با قطع، قلعم و قمع و در آوردن از ريشه
- دفن داخل حفرهای به عمق یک متر
معرفی گونه گیاهی نفت بو: Clerodendrum bungei Steud
گونه گیاهی نفت بو، بوتهای است که جزو گیاهان رونده به شمار میرود و از طریق خزیدن و توسعه اندام زمینی بهسرعت یک منطقه خالی را پر میکند.
حداکثر ارتفاعی که این گیاه دارد یک و نیم تا دو مقر و حدود ۵ تا ۱0 سال زمان نیاز دارد تا به این ارتفاع برسد. گیاه نفت بو در انواع خاکهای اسیدی: قلیایی و خنثی حضور دارد و از طریق رویشی و هم زایشی (بذر) تکثیر میشود. ولی دلیل عمده توسعه آن در شمال کشور هرس اندامهای زاید و رهاسازی آن در طبیعت است رهاسازی اندامهای هرس شده در طبیعت سبب سبز شدن ساقهها و ریشههای جدا شده در بهار سال بعد بهشرط دریافت رطوبت میشود. اینگونه تمایل به حضور در مکانهای مرطوب با زهکشی خوب به دلیل بوی نفت در منطقه تالش بهعنوان گل شربت آن را نامگذاری میکنند و در اطراف این گیاه مورچههای زیادی زیست میکنند.
تهدیدهای گونه گیاهی مهاجم نفت بو:
- کاهش حاصلخیزی خاک با جذب بالای عناصر مغذی خاک
- قابلیت تکثیر و رویش آسان (غالب شدن آسان در منطقه)
- رقابت و حذف گونههای بومی ایران
- جذب سریع آبهای سطحی و زیرزمینی
روش حذف آن:
برای حذف این گیاه تنها یکراه وجود دارد و آن اینکه در فصل زمستان، بهوسیله حذف مکانیکی آن را از بین ببریم.
پژوهش و نگارش: ایرانی زرتشتی مهندس رامتین هوشنگی، دبیرِ خانهی محیطزیست رامسر، تاسیس 1401
یک پاسخ
بادرود ضمن تقدیر و تشکر از آقای رامتین هوشنگی آیا از دست مردم عادی هم کاری بر می آید زیرا با توجه به مشخصات اعلام شده از بین بردن گیاه نام برده شده وقت و وسایل خاص خود را می طلبد . لطفا اگر از دست مردم عادی کاری برمی آید که درست باشد اطلاع رسانی کنید . مجددا از زحمتی که می کشید تشکر و قدردانی می کنم.