ساخت تله‌کابین در حریم محوطهی باستانی نامدار به تاق بُستان و درحریم درجه‌ی یک و نزدیکی غار دو اِشکَفت و غار مثلثی، تیرخلاصی است به تاریخ و طبیعت منطقه و نابودی زیست‌بوم و کوه‌ها را به دنبال خواهد داشت و بی‌گمان ثبت جهانی محوطهی تاق بستان را به خطر خواهد انداخت.
به گزارش اَمرداد، در یکی دو ماه گذشته با پیشرفت پروژه‌ی راه‌اندازی و ساخت تله‌کابین در حریم محوطهی تاریخی-فرهنگی تاق وَه‌سان (تاق سنگی-تاق بستان نادرست است) در شهرستان کرمانشاه، بار دیگر نام این محوطهی باستانی ارزشمند و موضوع دست‌اَندازی‌ها به آن، بر سر زبان‌ها اُفتاد. اما این‌بار موضوع سراسر متفاوت است. زیرا اَفزون‌بر خَدشه‌دار شدن حریم چشم‌اَندازی (:منظری) یادمان تاریخی-فرهنگی تاق وَه‌سان و در خطر قرار گرفتن ثبت جهانی آن، اِشکَفت (:غار) تاریخی هزاران ساله‌ی نامدار به غار دو اِشکَفت در دامنه‌ی جنوبی کوه «میوله» و مُشرف به بوستان کوهستان در نزدیکی تاق وَه‌سان، که یکی از کهن‌ترین بقایای سکونت انسان در شهر کرمانشاه است و از آنِ دوران پارینه‌سنگی میانی (میان 120 تا 40 هزار سال پیش) بوده و اَبزار سنگی ارزشمندی در آن یافته شده است، در خطر قرار دارد. همچنین باید به اِشکَفت مثلثی در این منطقه نیز اشاره کرد.
باید دانست که تله‌کابین در نزدیکی و حریم درجه یک این دو اِشکَفت باستانی و بی‌همتا بنا است گذر کرده و رد شود و بی‌گمان تهدیدی جدی برای آن‌ها بهشمار می‌آید که شوربختانه کسی تا کنون به این مورد اشاره نداشته است و روشن نیست که چگونه مدیران و سرپرستان میراث فرهنگی استانی و کشوری به آن توجهی نداشته و این دو یادگار ارزشمند را مدنظر قرار نداده‌اند و یا به‌سادگی و آسانی از کنار آن، گذشته و چشم‌ها را بر روی یادگارهای نیاکانی در منطقه بسته‌اند!
از سویی، جُستار نابودی زیست‌بوم و طبیعت منطقه، مطرح است. با برپایی تله‌کابین و تجهیزات وابسته به آن، طبیعت و زیست‌بوم منطقه برای همیشه نابود خواهد شد و زخمهای ژرفی (:عمیق) بر پیکره‌ی بی‌دفاع کوه‌ها نشسته و این ثروت‌های خدادادی و طبیعی که از آنِ همه‌ی مردم کشور است، ویران شده و آسیب‌های برگشت‌ناپذیری خواهد دید.
سنجش نادرست تله‌کابین با گنجنامه‌ی همدان از سوی میراث فرهنگی کرمانشاه
در گزارشی که خبرگزاری ایسنا با نام «تهدید تاق بستان به خاطر یک تله کابین» آماده کرده و خبرنگار ایسنا در آن با مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و شهردار کرمانشاه گفت‌و‌گویی تصویری (ویدیو) انجام داده و از چرایی پدیداری تله‌کابین پرسیده است، امید قادری مدیر کل میراث فرهنگی کرمانشاه در آغاز می گوید، بخشی از موضوع برپایی تله کابین به گردشگری مربوط می شود و بخش دیگری به میراث فرهنگی و از سال‌های گذشته درخواست و پیگیری شده است. همچنین شهرستان کرمانشاه با وجود داشتن یادمان‌های تاریخی و طبیعی فراوان و توانایی بسیار بالا، هنوز نتوانسته است گردشگران را جذب کند و زیر ساخت‌های لازم را ندارد. از سویی، گردشگران از نبود مرکزهای تفریحی در شهر همواره گلایه‌مند هستند. مردم شهر نیز، از وضعیت موجود ناراضی بوده و گلایه دارند و نیاز به یک مرکز گردشگری و تفریحی احساس می‌شود. از سویی، در همسایگی ما شهرستان همدان در این زمینه بهتر عمل کرده است و گردشگری در آن شهرستان رونق بیش‌تری نسبت به کرمانشاه دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی کرمانشاه در دنباله‌ی سخنانش نمونه‌ای از پیشرفت گردشگری در شهرستان همدان را به باور خود آورده و بیان کرده است که، ساخت تله کابین در یادمان تاریخی گنجنامه‌ی همدان، اَنگیزه‌ی رشد گردشگری و رونق سفر شده است و ما هم باید با اجرای طرح تله‌کابین به رشد گردشگری شهر کمک کنیم! زیرا گنجنامه‌ی همدان همانند تاق وَه‌سان (تاق بستان) است و تفاوتی با هم ندارند، چه از جنبه طبیعی، چه گردشگری و تاریخی. و می‌توان هر دو را باهم سنجید.
سخن درخُور نگرش و شگفت‌اَنگیز این است که، چگونه مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه به این نتیجه رسیده است که تله‌کابین در گنجنامه‌ی همدان به رشد سفر و گردشگری کمک کرده است؟ آماری که نشان دهد تله کابین رشد گردشگری را در گنجنامه‌ی همدان افزایش داده است، کجاست. همچنین چگونه می‌توان محوطهی باستانی ارزشمند و بی‌همتای تاق وه‌سان (تاق‌بستان) را که در کشور یگانه است با یادمان تاریخی-فرهنگی گنجنامه در همدان سنجید. در واقع، سنجش یادمان‌های تاریخی از این دید، از پایه کاری نادرست و غیرکارشناسی است. به‌ویژه آنکه، این دو منطقه از جنبه‌های گوناگون تاریخی، فرهنگی و حتا طبیعی و گردشگری با هم تفاوت‌های بی‌شماری دارند. و نباید تنها به موقعیت مکانی یک اثر تاریخی در کنار طبیعت نگاه کرد. تازه از همین دیدگاه هم، هیچ همخوانی با یک دیگر نداشته و ندارند.
موضوع مهم‌تر آن که، پدیداری تله‌کابین در گنجنامه‌ی همدان نیز، از همان آغاز مخالفان فراوانی داشته است و دوست‌داران میراث فرهنگی و زیست‌بوم شهرستان همدان هرچه فریاد زدند، کسی نخواست صدای فریاد آن‌ها را بشنود و تله‌کابین گنجنامه با نابودی زیست‌بوم منطقه و تخلف کامل به بهره‌برداری رسید. وگرنه، کدام دلسوز، کارشناس و آگاه به مسایل زیست‌بومی و طبیعت است که نداند برپایی تله‌کابین در گنجنامه، تیری بود بر قلب زیست‌بوم و طبیعت منطقه.
مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه و دیگر مدیران اجرایی شهرستان باید بدانند که سنجش این دو منطقه از پایه و اساس نادرست است. همچنین به هیچ‌روی، ساخت تله کابین در گنجنامه‌ی همدان به رشد گردشگری کمکی نکرده است. زیرا منطقه‌ی گنجنامه خود یک مکان تاریخی، فرهنگی و طبیعی ویژه است و از توانایی بسیار فراوانی در جذب گردشگران برخوردار است. در واقع، ساخت تله‌کابین در گنجنامه وصله‌ی ناجوری بود که بر تَن آن، با فشار و زور کردند و بی‌گمان روزی تاریخ، این موضوع را داوری خواهد کرد.
امید قادری در دنباله‌ی گفت‌و‌گو به پروانه های (:مجوزها) شهرداری از میراث فرهنگی در سال‌های گذشته نیز اشاره کرده است و در پایان می‌گوید، هر چند با ساخت تله‌کابین هیچ مشکلی نداریم، ولی اگر در جای دیگری برپا شود، بهتر است. همچنین ادامه می‌دهد، جایگذاری سه‌پایه‌ها در دشت کاهو که امکان وجود آثار فرهنگی در آن است را به تهران سپرده‌ایم و چشم به‌راه پاسخ و دیدگاه پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی کشور هستیم تا به شهرداری اعلام کنیم. یعنی مدیرکل میراث فرهنگی کرمانشاه با زبان بی‌زبانی می‌گوید، ساخت تله‌کابین باید انجام گیرد! زیرا سرمایه‌گذار همه‌ی تجهیزات را خریداری کرده و طرح از رشد 60 درصدی برخوردار است.
شهردار کرمانشاه : تاق بستان جاذبه‌ای است برای رونق گردشگری طرح تله‌کابین!
در دنباله‌ی گفت‌وگوی خبرنگار ایسنا سعید طلوعی، شهردار کرمانشاه در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا مبنی بر وجود آثار تاریخی– فرهنگی در دشت کاهو و منطقه، می‌گوید، ما که نمی‌دانیم در بالای کوه آثاری وجود دارد یا نه. و چیزی با چشم دیده نمی‌شود. اگر بنا به وجود آثار در زیر زمین باشد شاید همین مکانی که ما هم اینک در آن نشسته‌ایم هم، در زیر آن آثار باشد. ما که نمی‌دانیم. و چیزی که با چشم دیده نمی‌شود، نباید درباره‌ی آن چیزی گفت!؟
چیزی که ما داریم و با چشم می‌بینیم، تنها محوطهی تاق وه‌سان (تاق بستان) است. شاید ما هرجایی را که کاوش کنیم، آثار بیرون بیاید. پس ما نمی‌توانیم چیزی را که نمی‌بینیم، درباره‌اَش سخنی بگوییم. ما در بالای کوه چیزی نمی‌بینیم، آثار ما هم اینک تاق وه‌سان (تاق بستان) نمادین است و آن خط‌ها و چیزها.
شهردار کرمانشاه در بخش دیگری از سخنان خود به نشستی در سال 1398 خورشیدی اشاره می‌کند که وزیر میراث فرهنگی حضور داشته و توانسته است پروانه‌ی ساخت تله‌کابین را از میراث فرهنگی کشور بگیرد!
سعید طلوعی، در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا مبنی بر این که، چرا پافشاری (:اصرار) دارید که طرح تله‌کابین را در نزدیکی محوطهی باستانی تاق وه‌سان (تاق بستان) برپا کنید، می‌گوید، زیرا تاق وه‌سان (تاق بستان) یک جاذبه گردشگری است و
می‌طلبد که ما طرح تله‌کابین را آنجا، اجرا کنیم!
یعنی شهرداری می‌خواهد از گیرایی و توانمندی محوطهی تاریخی– فرهنگی تاق وَه‌سان (تاق بستان) به سود رونق گردشگری طرح تله‌کابین بهره ببرد. و هرجوری که باشد باید این طرح در حریم آن یادمان باستانی اجرا شده و ساخته شود!
به هر روی، موارد بسیاری وجود دارد که می‌توان از سخنان شهردار و مدیرکل میراث فرهنگی کرمانشاه بیرون کشید و آن‌ها را نقد علمی و سازنده کرد، ولی برای اینکه سخن به درازا کشیده نشود و از حوصله‌ی خوانندگان بیرون است، این بخش را به پایان می‌رسانیم و خوانندگان می‌توانند سخنان کامل را در گزارش ایسنا دنبال کنند (خبرگزاری دانشجویان، ایسنا، 3 تیرماه، کد خبر 99040301908).
آزموده را آزمودن خطاست
شوربختانه مدیران و سرپرستان میراث فرهنگی روشن نیست که چرا از تجربه‌های تلخ گذشته درس نمی‌گیرند. آیا رُخداد تلخ و ناگوار برج جهان‌نما در شهرستان اِسپهان (اصفهان) را فراموش کرده‌اند؟ حریم کاخ جهانی گلستان و دشواری‌های پیش روی آن در بیخ گوش پایتخت‌نشینان را چگونه از یادها برده‌ایم. در صورتی که هنوز و هم چنان میراث فرهنگی درگیر این پرونده است. به راستی چرا نباید از تجربه‌های گذشته، بهره برد و آموخت. آیا آزموده را آزمودن خطا نیست؟ میراث فرهنگی که همیشه از کمبود بودجه رنج برده و می‌برد، چرا باید پروانه‌ی اجرای طرحی را بدهد که آینده‌ی آن ناروشن است و امکان بسیار فراوانی دارد که در ثبت جهانی محوطهی تاق وه‌سان (تاق بستان) در یونسکو خطر ساز باشد و مانع آن شود.
همچنین مدیران شهری با ساخت تله کابین در حریم درجه یک دو اِشکَفت (:غار) باستانی ارزشمند در کوه که حریم آن‌ها را خَدشه‌دار کرده و امکان آسیب‌رسانی به این یادمان ها وجود دارد را چگونه می‌خواهند توجیه کنند. نابودی زیست‌بوم و طبیعت منطقه و کوه‌ها را چگونه می‌توان جبران کرد. چگونه است که سازمان حفاظت محیط زیست سکوت پیشه کرده و ورود پیدا نمی‌کند. شاید هم محیط زیست چشم‌هایش را بر روی حقایق بسته و به سادگی از کنار آن گذشته است.
آیا به راستی باور نداریم که پاسخ آیندگان را چگونه باید داد. آیا باور نداریم که تاریخ روزی ما را داوری خواهد کرد. بی‌گمان آیندگان ما، پرسشگران خوبی خواهند بود و همه را به نقد و چالش می‌کشند. نگذاریم نام ما در آینده به بدی و زشتی برده شود.
در پایان تنها به یک نکته‌ی کوتاه نیاز است تا اشاره شود. برای ماندگاری گردشگران در یک شهر و جذب آن‌ها و رونق گردشگری، باید نگاه مدیران و سرپرستان شهری تغییر پیدا کرده و جُستار «رفتار گردشگری» را فرا گیرند. همچنین مردم شهر نیز، نیاز به آموزش‌های فراوانی در این زمینه دارند. رفتار گردشگری، امروزه موضوع بسیار مهمی است که شوربختانه در سراسر کشور به آن توجهی نشده است. همچنین راهنمایان گردشگری و تبلیغات سازنده در جذب و ماندگاری گردشگران نقش به‌سزایی داشته و دارند.
محوطه ی تاریخی و فرهنگی ارزشمند نامدار به تاق بستان را رها کنید و دست از سر آن بردارید. این محوطه نیازی به هیچ زیرساختی ندارد. اگر دلسوز آن هستید رستوران‌ها، فروشگاه‌ها، خانه، امام‌زاده و مکان‌های دیگری که در یکی دو دهه‌ی گذشته با پروانه‌ی نادرست و غیراصولی شهرداری برپا شده است را بَرچینید تا حریم آن آزاد شده و ثبت جهانی آن، زودتر سامان گیرد.
نگاره‌های زیر از خبرگزاری ایسنا و اینترنت گرفته شده است، آن‌ها را ببینید:
فرتورها از سیاوش آریا . سایت ایسنا است.
4090
یک پاسخ
کرماشان همیشه مورد بی مهری بوده