لوگو امرداد
اعتراض سمن‌های خوزستان به آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس

شیمبار در آتش؛ کوتاهی کرده‌اید، باید غرامت بدهید

atashآتش‌سوزی ۹ روزه در جنگل‌های بلوط گستره‌ی حفاظت‌شده‌ی شیمبار شهرستان اندیکا در شمال خاوری (:شرق) خوزستان، اعتراض انجمن‌های مردم‌نهاد محیط زیست خوزستان را به دنبال داشته است.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، شماری از انجمن‌های زیست‌محیطی خوزستان به تازگی با فرستادن نامه‌ای به رییس جمهوری، نسبت به آنچه «کوتاهی مدیریت بحران در مهار آتش جنگل‌های بلوط زاگرس» بازگو شده، اعتراض کرده و خواستار ورود آن‌ها شده‌اند.
رکورد طولانی‌ترین آتش‌سوزی جنگل‌های خوزستان
گستره‌ی حفاظت شده شیمبار شهرستان اندیکا در شمال خاوری خوزستان، بخشی از جنگل‌های بلوط ناحیه زاگرس را دربرمی‌گیرد و یکی از زیستگاه‌های اصلی گونه‌های باارزشی چون پلنگ و خرس است. آتش‌سوزی در «کوه دلا» در این گستره از روز آدینه ۲۴ امردادماه 1399 خورشیدی، آغاز شد و تا دوم شهریورماه به درازا کشید که رکورد طولانی‌ترین آتش‌سوزی امسال جنگل‌های خوزستان را تاکنون از آنِ خود کرد.
اداره حفاظت محیط‌زیست اندیکا و خوزستان وسعت این آتش‌سوزی را ۲۰۰ تا ۲۵۰ هکتار بازگو کرده‌اند. این مساله اعتراض دوست‌داران محیط زیست و انجمن‌های مردم‌نهاد را به دنبال داشته است.
مدیر انجمن دیده‌بان دوستداران محیط‌زیست مسجدسلیمان با گفتن اینکه در مهار آتش‌سوزی جنگل‌های شیمبار صد درصد کوتاهی انجام گرفته، گفت: «اگر در روزهای نخست برای خاموش کردن تلاش می‌کردند، آتش به راحتی قابل کنترل و مهار بود و به این گستردگی نمی‌شد».
امیر محرابی افزود: «ما منکر زحمات متولیان امر نیستیم اما اطلاع‌رسانی مطابق انتظارات نبود؛ وقتی اداره شهرستانی توان خاموش کردن آتش را ندارد باید از ابتدا حقایق را می‌گفتند و درخواست کمک می‌کردند».
وی افزود: «بر اساس شنیده‌ها حتا از پایگاه هوانیروز مسجدسلیمان که در نزدیکی محل آتش‌سوزی است، برای اعزام بالگرد درخواست کمک نشده بود، در حالی که سرعت در اختصاص بالگرد برای انتقال نیروها به دلیل سخت‌گذر بودن و کوهستانی بودن منطقه بسیار اهمیت دارد».
اداره‌ی کل بحران خوزستان هیچ کاری نکرد
محرابی با انتقاد از کمبود امکانات برای خاموش کردن آتش گفت: «تنها امکاناتی که وجود داشت آتشکوب و تعداد اندکی “دمنده” بود که برای این آتش‌سوزی کفاف نمی‌کرد؛ در این آتش‌سوزی فقط نیروهای محیط‌زیست و منابع طبیعی در منطقه بودند ولی برای چنین آتش‌سوزی بزرگی نیاز بود همه دستگاه‌های عضو ستاد بحران خوزستان بسیج شوند اما اداره کل بحران هیچگونه اقدامی در این زمینه نداشت».
این کنشگر محیط‌زیست گفت: «تعدادی از اعضای سمن‌ها برای کمک به مهار آتش به منطقه رفتند اما بخشی از آن‌ها به دلیل نبود راهنمای محلی نتوانستند به محل آتش‌سوزی صعود کنند. مثلا من به همراه ۹ نفر در روز چهارشنبه به منطقه رفتیم اما به خاطر نبود راهنمای محلی و نبود امکانات پشتیبانی نتوانستیم کاری انجام دهیم و ناچار به بازگشت شدیم».
وی ادامه داد: «کوه “دلا” بسیار مرتفع و مسیر سخت‌گذر است و برای رسیدن به محل آتش‌سوزی باید ساعت‌ها پیادهؤروی کرد؛ سمن‌هایی که موفق به رفتن به محل آتش‌سوزی شدند نیز نارضایتی شدیدی داشتند، زیرا متاسفانه از افرادی که در عملیات مهار آتش کمک می‌کردند هیچگونه حمایتی نمی‌شود».
رودخانه‌ی کارون را وام‌دار جنگل‌ها هستیم
محرابی با گفتن اینکه تصاویر زیادی از سوختن درختان این منطقه داریم، گفت: «درختان زیادی در این آتش‌سوزی از میان رفتند، این جنگل‌های بلوط خیلی باارزش و ثروت‌های کشور هستند که باید حفاظت شوند، ما رودخانه کارون را مدیون همین جنگل‌ها هستیم».
وی خواستار تجهیز شهرستان اندیکا به امکانات خاموش کردن آتش شد و پافشاری کرد: «تعدادی از انجمن‌ها نامه‌ای خطاب به حجت الاسلام رییسی رییس قوه قضاییه نوشته و درخواست ورود به مساله آتش‌سوزی در جنگل‌های خوزستان و برخورد با مقصران را داشتیم که اکنون در حال جمع‌آوری امضا هستیم».
آمار مدیران دور از واقعیت و نادرست است
عضو شورای بخش چلو از توابع اندیکا، همچنین آمار وسعت مساحت بازگو شده از سوی اداره کل محیط زیست خوزستان را تکذیب کرد و گفت: «بیش از ۸۰۰ هکتار از مراتع و جنگل‌های این منطقه در حادثه اخیر طعمه‌ی آتش شده و آماری که مدیران اعلام می‌کنند کمتر از واقعیت و نادرست است».
محمدرضا مردانی افزود: «مناطقی که دچار آتش‌سوزی شدند دارای بهره‌برداران عرفی است به همین دلیل از مساحت آتش‌سوزی آگاه هستیم، “گچه”، “تنگه نوروز”، “تنگه جولان” ، “تنگه چویل” ، “چال میشون” ، “رگ نسایی” و “داردون نصیرها” از جمله مناطقی است که دچار آتش‌سوزی شد که هر کدام از آن‌ها بیش از یکصد هزار هکتار وسعت دارد».
وی با گفتن اینکه این منطقه زیستگاه پلنگ است، ادامه داد: «با توجه به تراکم جنگل احتمال می‌دهیم این آتش‌سوزی به این زودی خاموش نشود و هر چند یکبار در بخشی از جنگل‌ها، شعله‌ور شود».
وی افزود: «آتش‌سوزی در روز نخست فقط در منطقه “گچه” و در سطح کمی اتفاق افتاد که اگر از همان ابتدا مدیریت می‌کردند و جلوی پیشروی آتش گرفته می‌شد، حداکثر ۲۰ هکتار می‌سوخت».
مسوولان آمدند عکس گرفتند و رفتند
به گفته‌ی وی فرستادن بالگرد آب‌پاش کارآیی خاصی در مهار آتش نداشته و فقط مسوولان آمدند عکس گرفتند و رفتند.
مردانی دلیل آتش‌سوزی را اختلافات محلی دانست و گفت: «با توجه به خسارت سنگین باید دستگاه‌های قضایی و اطلاعاتی برای شناسایی عاملان آتش‌سوزی اقدام کنند».
مسوول مهار آتش سازمان‌های مردم‌نهاد در شهرستان‌های مسجدسلیمان، لالی، هفتکل و اندیکا نیز با انتقاد از آنچه که کم‌کاری ستاد بحران در خاموش کردن آتش‌سوزی جنگل‌های شیمبار نامید، گفت: «مسوولان ستاد بحران شهرستان باید از روز نخست در محل حاضر می‌شدند و امکانات بیشتری به منطقه اعزام می‌کردند».
محمد شهبازی با اشاره به کمبود امکانات برای مهار آتش افزود: «اعزام بالگرد برای انتقال نیروها به محل آتش‌سوزی ضروری بود که این کار با تاخیر انجام شد؛ در این حادثه کمبود امکانات مشهود بود به طوری که محیط زیست تنها پنج “دمنده” داشت که ۲ دستگاه آن هنگام آتش‌سوزی خراب شد، و بالگرد آبپاش به دلیل ارتفاع و شیب زیاد منطقه کارایی لازم را نداشت».
نایب رییس انجمن دیده‌بان دوستداران محیط‌زیست مسجدسلیمان با گفتن اینکه آتش‌سوزی از کنترل نیروها خارج شده بود، گفت: «در این آتش‌سوزی سه نفر از جنگل‌بان‌ها به دلیل سقوط از پرتگاه و ریزش کوه دچار مصدومیت و شکستگی دست یا پا یا دنده‌ شدند و گرمازدگی و ضعف جسمانی هم بارها برای افرادی که در محل بودند، اتفاق افتاد».
وی با گفتن اینکه هشت روز برای همکاری در مهار آتش در منطقه بودم، ادامه داد: «در این مدت ۲۰ تا ۳۰ نفر از اعضای سمن‌ها برای کمک‌رسانی حضور یافتند اما مشارکت اهالی منطقه بسیار کم بود و به دلیل اختلافات طایفه‌ای برای خاموش کردن آتش همراهی نکردند».
جای خالی فرمانده‌ی بحران
مدیر انجمن دوستداران طبیعت آوای کارون نیز گفت: «ستاد بحران برنامه‌ای برای مهار آتش نداشته و به ارسال کمک‌های ناچیزی در حد مقداری آب و مواد غذایی اکتفا کرده بود که جواب‌گوی نیاز افراد در این حادثه نبود».
ایمان کاهکش افزود: «فرماندار اندیکا مدتی پیش به دلیل کرونا فوت کرده و هنوز جایگزینی برای وی تعیین نشده، به همین دلیل مدیریت عملیات به فرمانداری مسجدسلیمان محول شده بود اما در این زمینه اهتمام جدی نشد».
وی افزود: «مهار آتش‌سوزی موفقیت‌آمیز نبوده و حریق پیشروی زیادی کرد؛ وقوع آتش سوزی‌های مشابه در ماه‌های اخیر نیز بخشی از سرمایه‌های عظیم طبیعی و جنگل‌های بلوط منطقه را نابود کرد».
سمن‌ها مطالبه غرامت می‌کنند
مدیر انجمن دوستداران طبیعت و محیط‌زیست خوزستان نیز خواستار محاکمه مقصران آتش‌سوزی در منطقه حفاظت شده شیمبار شد و گفت: «سمن‌های زیست‌محیطی خوزستان برای نابودی این جنگل‌ها درخواست غرامت می‌کنند».
هژیر کیانی با انتقاد از آنچه کم‌کاری صورت گرفته در مهار آتش در منطقه‌ی شیمبار نامید، افزود: «با وجود یک میلیون هکتار عرصه‌ی جنگلی در رویشگاه زاگرس در خوستان، اما ستاد بحران استان هیچ برنامه‌ای برای حفاظت از این جنگل‌های باارزش ندارد».
وی با اشاره به بایستگی اجرای یک برنامه جامع برای حفاظت از جنگل‌های زاگرس و پیشگیری از آتش‌سوزی افزود: «طرح الگویی آبخیزداری در دهدز، به صورت پایلوت در ۱۶ هزار هکتار اخیرا به منابع طبیعی ابلاغ شده است که باید از سوی استانداری خوزستان حمایت شود؛ بر اساس این طرح با تجهیز ۶ روستا به امکانات مهار آتش، می‌توانیم ۲۰ هزار هکتار را در مقابل خطر آتش سوزی بیمه کنیم و در کمتر از یک ساعت (زمان طلایی) آتش را خاموش کنیم».
به گفته‌ی وی، ارزش اکولوژیکی هر درخت بلوط یک میلیارد تومان برآورد شده است. بنابراین در صورتی که اندکی از ارزش این جنگل‌ها صرف نگهداری از آن‌ها شود، می‌توان بخش زیادی را محافظت کرد.
وی با گفتن اینکه نباید بگذاریم این گنجینه پنج هزار ساله نابود شود، ادامه داد: «واگذاری امکانات ناچیز، همچون دادن پنج عدد آتشکوب به جوامع محلی، بیشتر به یک طنز شبیه است و باید تجهیزات لازم و بیمه حوادث برای جوامع محلی در نظر گرفته شود، زیرا سرمایه‌گذاری در بخش پیشگیری همیشه موفقیت‌آمیز بوده است».
ما مسوولیتی در این زمینه نداریم!
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی خوزستان اما از اظهارنظر درباره طولانی شدن روند مهار آتش خودداری کرد و گفت: «منطقه حفاظت شده شیمبار زیر نظر سازمان حفاظت محیط‌زیست است و ما مسوولیتی در این زمینه نداریم؛ اما با توجه به وظیفه‌ای که در زمینه جنگل‌ها داریم در مهار آتش همکاری کردیم».
سرهنگ عزیز قلاوند افزود: «در این راستا کارکنان منابع طبیعی هفت شهرستان در قالب ۹ گروه در منطقه حاضر شدند که ۲ نفر از نیروها نیز آسیب دیدند».
وی با اشاره به شرایط دشوار مهار آتش در کوه دلا، گفت: «خاموش کردن آتش در این کوهستان به دلیل داشتن ارتفاع و شیب بسیار، با وجود بالگرد و نیروی زیاد با دشواری‌هایی همراه است».
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان اما کوتاهی در مهار آتش جنگل‌های منطقه‌ی حفاظت شده شیمبار را رد کرد و گفت: «این آتش‌سوزی به طور متناوب ۹ روز و متوالی ۶ روز طول کشید، به این صورت که پس از آتش‌سوزی نخست یک مرحله مهار آتش انجام و خاموش شد و پس از یکی دو روز دوباره شعله‌ور شد. اما با وجود حضور نیرو به اندازه کافی و به کارگیری بالگرد برای انتقال نیروها در روز اول و بالگرد آبپاش در طول پنج روز بعدی به خاطر سخت‌گذر بودن و جریان پیدا کردن آتش‌سوزی در تنگناها و شیب‌هایی که امکان دسترسی نه برای بالگرد و نه نیروی انسانی وجود نداشت ۶ روز طول کشید».
محمدجواد اشرفی افزود: «پس از اطلاع از شروع آتش‌سوزی، در کمتر از ۴ ساعت محیط بان‌های شهرستان در منطقه حاضر شدند و بقیه امکانات به تدریج ارسال شد، به طوری که نیروهای کمکی از ۶ شهرستان اعزام شدند؛ یگان حفاظت منابع طبیعی و تعدادی از سازمان‌های مردم‌نهاد نیز همکاری کردند، اما حضور جوامع محلی به دلیل کوچ عشایر کمتر بود».
وی مساحت درگیر آتش‌سوزی را ۲۰۰ هکتار بازگو کرد و گفت: «این مساحت به معنی سوختن جنگل‌های زاگرس نیست، بلکه پوشش مرتعی زیراشکوب جنگل‌ها سوخته است؛ اگر چه خسارت دقیق این آتش‌سوزی هنوز برآورد نشده، اما بر اساس گزارش‌ها، درختان کمترین آسیب را دیدند (نه اینکه هیچ آسیبی ندیدند). طبق برآورد اولیه ۲۰۰ اصله درخت در این آتش‌سوزی آسیب دیدند که بیشتر درختان خشک یا بیمار بودند که مقاومت کمتری در مقابل آتش‌سوزی داشتند، البته به تعداد کمی از درختان بلوط نیز شوک‌هایی وارد شده اما از بین نرفتند و می‌توانند بازیابی شوند و به زندگی خود ادامه دهند».
اشرفی درباره‌ی درخواست نکردن بالگرد از پایگاه هوانیروز مسجدسلیمان، گفت: «روال درخواست بالگرد به این صورت نیست که مستقیم به مسجدسلیمان یا هلال‌احمر اهواز مراجعه کنیم؛ تمام بالگردها برای انجام فعالیت مهار آتش زیر فرماندهی مرکز هستند و از آنجا فرمان می‌گیرند که بنا به شرایط آتش‌سوزی، محیط‌زیست، منابع طبیعی و یا اداره‌ی کل بحران درخواست بالگرد می‌کند، در این مرحله از ساعت نخست شروع حادثه (ساعت ۱۹ یکشنبه) برای مدیریت بهتر آتش‌سوزی درخواست دادم، با توجه به اینکه بالگرد امکان پرواز در شب را ندارد، فردای صبح روز بعد، بالگرد هلال احمر برای انتقال نیرو، و از روز دوم بالگرد آب‌پاش از تهران به منطقه اعزام شد که پنج روز مستقر شد، البته به دلیل شرایط کوهستانی منطقه بالگرد آبپاش کارایی لازم را ندارد».
نمی‌گویم همه چیز عالی است اما قضاوت نادرست نکنید
وی درباره‌ی کمبود امکانات نیز گفت: «نمی‌خواهیم بگوییم همه چیز عالیست، ولی دستگاه “دمنده” داشتیم، تابستان امسال بیش از۵۰ دستگاه دمنده برای خوزستان گرفتیم، در این آتش‌سوزی پنج دستگاه دمنده برای اداره اندیکا بود و شهرستان‌های معین نیز امکانات خود را به منطقه آورند که این عملیات جای تقدیر دارد و اگر تلاش این نیروها نبود، آتش خاموش نمی‌شد و سرایت بیشتر بود».
اشرفی در پاسخ به انتقادات، ادامه داد: «خواهشم این است که قضاوت‌ ناصواب صورت نگیرد؛ اظهارات افرادی که خارج از گود هستند و شرایط سخت را درک نکردند کمکی به محیط‌زیست نمی‌کند، بنابراین به جای اظهار نظر تیوریک و کتابخانه‌ای باید به واقعیت‌ها بپردازند و اخبار صحیح را از مراجع صحیح بگیرند و مطمئن باشند ما کمتر از آن‌ها دلسوز نیستیم و علاوه‌بر علاقه به محیط زیست با توجه به اینکه شغل ما و آبروی ماست، تلاشمان برای مهار آتش بیشتر از افرادی است که قلم نقد و انتقاد دارند».
وی با گفتن اینکه آتش‌سوزی در همه‌ی جهان رخ می‌دهد، افزود: «در آمریکا که بیشترین امکانات و تکنولوژی را دارد آتش‌سوزی جنگل ۲۰ روز طول می‌کشد و هزاران هکتار می‌سوزد؛ جنگل‌های استرالیا سوخت و میلیون‌ها گونه گیاهی و جانوری از بین رفت، آیا می‌توانیم در این موارد بگوییم اگر زودتر واردعمل می‌شدند آتش خاموش می‌شد؟».
در میان کشمکش نیروهای مردم‌نهاد و مسوولان آنچه از میان رفته و باز نمی‌گردد سرمایه‌ی طبیعی کشور است که خاکسترش بر باد و دودش به چشم ما و آیندگان می‌رود.

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

2 پاسخ

  1. محیط زیست مسجدسلیمان یه مشت خودنمای زبون باز که برای مقام ومنصب تا جایی کار میکنند که به نفع خودشون باشه

  2. روزی که دلا سوخت من شاهدبودم مدیرمحیط زیست اندکا با بی غیرتی داشت تماشا میکرد وفقط با موبایل عکس گرفت

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-01-09