چهارتاقی ارزشمند نیاسَر، این روزها تبدیل به کارگاه رنگآمیزی و نقاشی شده است تا یادگاری بهجا مانده از روزگار ساسانیان! افراد فرومایه و نابِخرد بر روی پای های چهارتاقی با رنگ نقاشی و یادگارینویسی کرده و آسیبهای جدی به یادگار نیاکانی و ملی رسانیده و برجای گذاشتهاَند.
به گزارش اَمرداد، نیاسَر یکی از شهرهای کاشان در مرکز ایران و در بخش نیاسر شهرستان کاشان قرار گرفته است. نیاسَر در سال 1380 خورشیدی به شهر تبدیل شده است. این شهر با داشتن جاذبههای فراوان تاریخی و طبیعی به یکی از شهرهای پر رفتوآمد مسافران و گردشگران بهویژه در فصل بهار تبدیل شده و همه ساله مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار میگیرد.
نیاسر، روستایی باستانی بوده است که در آثار و نوشتههای جغرافیایی سدههای ششم و هفتم مَهی (:قمری) از آن یاد شده است. اما بیشتر آوازهی (:شهرت) این شهر از دید تاریخی و فرهنگی به سبب وجود چهارتاقی ساسانی نامدار به نیاسَر است. چهارتاقی ساسانی نیاسَر را کارشناسان و پژوهشگران از اَرزندهترین و ارزشمندترین چهارتاقیهای کشور میدانند. همچنین این یادگار تاریخی فرهنگی، یکی از سالمترین چهارتاقیهای ایران بهشمار میآید.
تبدیل چهارتاقی نیاسر به کارگاه رنگآمیزی!
اما چهارتاقی ارزشمند نیاسَر که کارشناسان از آن به عنوان آتشکدهای بزرگ و بیهمتا در دورهی ساسانیان نام میبرند، بهتازگی از سوی افراد فرومایه و نابِخرد مورد دستاَندازی جای گرفته است. این فرومایگان نادان با رنگهای باز و روشن زرد و آبی بر روی پایههای چهارتاقی نیاسَر نقاشی کشیده و رنگآمیزی کرده و آسیبهای جدی و سختی را بر یادگار ساسانیان برجای گذاشتهاَند که دل هر دوستدار تاریخ و فرهنگ ایرانی را به درد میآورد. یادگارینویسی و نقاشیها با رنگ بهگونهای است که چهارتاقی نیاسر را به کارگاه رنگآمیزی تبدیل کرده است تا یادگاری بهجا مانده از روزگار ساسانیان!
چشماَنداز چهارتاقی نیاسر با این نقاشیها چُنان خَدشهدار شده است که دیگر نمیتوان آن را یک یادگار تاریخی پنداشت و به شمار آورد و صحنهی بسیار زشت و زنندهای را به نمایش گذاشته است. آنچه مایهی شگفتی فراوان و پرسشبراَنگیز است، این است که، چهارتاقی نیاسر در بلندی و بر روی صخرهای و در ورودی شهر قرار دارد و در جلو چشم همگان است و کمابیش امکان یادگارینویسی از سوی افراد معمولی یا همان تودهی مردم نیست. همچنین گُستردگی نقاشیها و رنگآمیزیها به اَندازهای است که دستکم، چندین ساعت و شاید یک روز زمان نیاز باشد تا بتوان دست به چُنین کاری زد و روشن نیست که چه کس یا کسانی و با چه آرمانی (:هدفی) و با کدامین فرمان و دستور اقدام به یادگارینویسی و رنگپاشی کردهاَند. از همین روی، یگان حفاظت میراث فرهنگی و حراست ادارهی کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان کاشان باید ابعاد گوناگون این موضوع را کامل بررسی کرده و با گناهکاران و متجاوزان به یادگارهای ملی و تاریخی گذشتگان که نشانههای هویتی و شناسنامهی غرورآمیز مردم شهر و منطقه و کشور است برخورد جدی و محکمی کرده و نگذارند میراث ارزشمند و تکرارناپذیر نیاکانی فدای سود و سودای سودجویان و فرومایگان و بدخواهان و بدنفسان شود.
از سویی، در این ماهها و روزهایی که بیماری کووید 19 و ویروس کرونا در کشور یکهتازی میکند و در خانه ماندن از سوی مسوولان وزارت بهداشت و کادر درمانی پِیاپی سفارش و درخواست میشود، روشن نیست که چگونه برخی از افراد و با چه آرمان و اَنگیزهای از خانه بیرون آمده و دست به چنین کارهایی میزنند. باید دانست رنگ از مواد شیمیایی تشکیل شده و رنگآمیزی بر روی چنین اثری که از جنس سنگ و در پایهها گچ است، با سختی و دشواری تنفسی روبهرو خواهد بود و خطرناک است. موضوعی که باید مسوولان شهری و بهویژه اَمنیتی و یگان حفاظت میراث فرهنگی زودتر به آن ورود پیدا کرده و پیگیر داستان باشند.
از دیگر دشواریهای چهارتاقی نیاسر و آنگونه که از نگارههای (:تصاویر) کنونی پیدا است، وجود گیاهان خودرو و علفهای هَرز در بخش پایین گنبد و بر روی بام سازه است که آشکارا خودنمایی میکند و باید هرچه زودتر از سوی مسوولان اَمر زِدوده و بَرچیده شود.
چهارتاقی نیاسَر، یادگاری مانا از دل تاریخ
چهارتاقی نیاسر بر روی صخرهای قرار گرفته است و مُشرف به بخش ” تالار” شهر است که از دور خودنمایی و چشمنوازی میکند. برخی از باستانشناسان چهارتاقی نیاسر را با نگرش به ساده بودن (:ابتدایی) گوشوار به کار رفته و روش چپیرهسازی چهارتاقی (همهی کارهای مورد نیاز برای تبدیل کردن زمینهی چهار وجهی به دایره را چپیرهسازی گویند)، از آنِ آغاز دورهی ساسانی میدانند. زیرا نمونههای همانند آن در سالهای پَسین (:بعدی) از دیدگاه فناوری ساخت پیشرفت کرده و از الگوی بهکار رفته در نیاسر فاصله گرفته است. همچنین برخی ناآگاهانه کاربری نجومی برای آن تعریف میکنند که به باور باستانشناسان، چُنین کاربریای نادرست بوده و از دید پژوهشی قابل دفاع نیست. این سازه، یک چهارتاقی است و پیوندی با جُستارهای ستارهشناسی ندارد. هرچند که، با نگرش به سمت ساخت آن بهگونه ی ناگهانی (:اتفاقی) با برخی رُخدادهای رایج ستارهشناسی خود به خود پیوسته شده است.
چند متر پایینتر از چهارتاقی نیاسر، چشمهی آب تمیز و خنکی روان است که به درون شهر میرود. این چشمهی زیبا که به چشمهی اِسکندر نامدار است از قدیمیترین چشمههای شناخته شده است و 1680 متر از سطح دریا بالاتر است. همچنین آبشاری که در درون شهر قرار دارد در واقع، زاییدهی چشمهی اسکندریه است. درخت کهنسال و سِتبری نیز، در پایین دست چهارتاقی نیاسر و بالای چشمهی اسکندر جای دارد که بالای 1000 سال سن دارد که در سال 1395 خورشیدی با بازدید میدانی نگارنده و با درخواست از مدیرکل وقت ادارهی میراث فرهنگی شهرستان کاشان و بررسیهای علمی و کارشناسی آن اداره، زیستی میان 1000 تا 1100 سال را برای آن پیشبینی کرده و پروندهی ثبتی درخت را همان سال گشودند.
به گزارش اَمرداد، چهارتاقی ساسانی نیاسَر با شمارهی 316 در تاریخ 21 آبان ماه 1317 خورشیدی به ثبت ملی رسیده است.
در زیر سه نگارهی سالهای گذشته از نویسنده است و سه نگاره تازه از یکی از دوستداران میراث فرهنگی کاشان بوده که هفتهی گذشته، گرفته شده است، آنها را ببینید:
آتشکده نیاسر ، زاویه دید از بالای کوه در سالهای گذشته
چهارتاقی ساسانی نیاسر کاشان در سالهای گذشته که هیچگونه یادگارینویسی رنگی ندارد
نگارهای از سالهای گذشته
وضعیت آتشکده ساسانی نیاسر در آبانماه 99
فرتورها از سیاوش آریا است.
1719
یک پاسخ
این نیز بگذرد