امروز فرخ روز انارام ایزد از ماه آبان سال 3758 زرتشتی، شنبه 24 آبانماه 1399 خورشیدی، 14 نوامبر 2020 میلادی
چنین روزی از ماه نوامبر سال ۹۸۸ میلادی سالروز پایهگذاری فرمانروایی غزنویان است که بیشتر فرمانروایان ایران خاوری بودند.
سبکتکین ازسران طوایف نامور به ترکان غز، اغوزها، نوامبر سال 988 میلادی کابل را بهدست آورد که تاریخنگاران این روز را آغاز فرمانروایی غزنویان میدانند. ساسانیان برای جلوگیری از ورود تیرههای دوردست آسیای میانه به فرارود (ماوراءالنهر)، در مرزهای شمالی این سرزمین،سیر دریا، رودسیحون، پادگانهای بیشماری زیر عنوان «مرزبان» پایهریزی کرده بودند که پس از افتادن ایران به دست یورشگران تازی، این پادگانها برچیده شد و کوچ آن تیرههای ساکن در آنسوی فرارود آغاز شد و عباسیان و پیش از آنان حتی امویان به بهرهگیری از مردان این تیرهها در ارتشهای خود پرداختند که به «غلام» زبانزد شده بودند. از این راه به نیرو دست یافتند. نیرومند شدن سبکتکین هم از همین راه بود. وی ژرفتراز پیشینیان خود در ایران خاوری پیشروی کرده بود.
سلطان محمود غزنوی مهمترین فرمانروای غزنویان بود. وی با این که از تبار ایرانی نبود به ادبیات فارسی خدمت بسیار کرد. از ویژگیهای نوشتار ناسرودهی فارسی (:نثر) در این روزگار میتوان به گسترش گویش فارسی دری، به شوند زادگاه ادبیات نوین در خاورزمین، گسترش فارسینویسی در نوشتارهای گوناگون تاریخی، فلسفی، دینی و پدیداری واژگان ترکیبات، و واژاک (:اصطلاح) نو در سخن ناسرودهی فارسی (:نثر) از سوی نویسندگان ایرانی اشاره کرد.
کسانی که با اندیشه، گفتار و کردار نیک زندگی میکنند و با دروغ و ناپاکی مبارزه میورزند، سرانجام به سرای نور و سرور خواهند شتافت.
انارام ز پیران شنیدم چنان
که می خورد باید به رطلِ گران
در گاهشمار زرتشتی سال به ١٢ ماه ٣٠ روزه بخش میشود که هر روز به نامی آراسته است. امروز سیاُمین روز از ماه مهر در گاهشمار زرتشتی است و «انارام» نام دارد.
سیامین روزماه انیران یا انارام، به معنی فروغ بیپایان جهان مینوی است. در اوستا: «اَنَغرِرَاوچَ» است. انارام به چم «روشنایی بیپایان» است. برابر با آموزشهای اشوزرتشت؛ کسانی که با اندیشه، گفتار و کردار نیک زندگی میکنند و با دروغ و ناپاکی مبارزه میورزند، سرانجام به سرای نور و سرور خواهند شتافت که سرشار از خرسندی و شادمانی برای آنهاست. این سرا، همان خانه واپسین و جایگاه روشنایی و فروغ بیپایان است. زرتشتیان در این روز به سفر میروند و اهورامزدا را به شوند دادههای نیکش ستایش میکنند.
گل «مرو اردشیران» نماد انارام در دین زرتشتی است.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
انارام ز پیران شنیدم چنان / که می خورد باید به رطلِ گران
بیار ای نگار آن می مشکبوی / کزو نافه مشک یابی دهان
دل اندر کم و بیش گیتی مبند / همی دار جان را همی شادمان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
موی و ناخن پیرای و زن به زنی کن که فرزند نامور زاید.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
در این روز جامه بیفزای بر / بدوز و بپوش و بیارای بر
(اَنیران) بود نیک، زن خواستن / همان ناخن و موی پیراستن