سومین کنگره‌ی بین‌المللی جندی‌شاپور ۱۹ و ۲۰ اسفندماه 1399 خورشیدی، باتوجه به فراگیری کرونا به‌گونه‌ی وبینار در محل وزارت علوم با کمترین بازتاب خبری برگزار شد. سخنرانی دبیرکل یونسکو، رییس سازمان اکو، دبیرشورای عالی انقلاب فرهنگی، فرنشین (:رییس) کمیته‌ی فرهنگ وتمدن، وزیرعلوم و همچنین رونمایی ازکتاب از برنامه‌های این گنگره بین‌المللی مجازی بود.
همچنین دکتر پائولو دلائینی پژوهشگر پسادکترای دانشگاه بلونیا و دکتر آموس برتولاچی هموند (:عضو) هیات علمی دانشگاه پیزا ایتالیا از سخنرانان علمی این وبینار بودند.
یعقوب زلقی، مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی گندیشاپور و ایوان کرخه در گفت‌و‌گو با امرداد پیرامون برگزاری این کنگره گفت: امسال به سبب شرایطی که ویروس کرونا پدید آورده است، کنگره‌ی جندی‌شاپور بسیار کوتاه و به گونه‌ی مجازیبرگزار شد. آگاهی‌رسانی چندانی هم نشد و برخی از دوستانی که در بخش‌های تخصصی میراث فرهنگی صاحب‌نظر هستند، از برگزاری کنگره بی‌خبر ماندند. با این‌همه استادانی در کنگره شرکت کردند و سخنرانی‌هایی درباره‌ی داد و ستدهای (تعاملات) فرهنگی گندیشاپور و قوم‌های گوناگونی که در آنجا با آرامش در کنار هم زندگی و کار می‌کردند، انجام دادند. آن قوم‌ها از هندی‌ها، رومی‌ها، سریانی‌ها، ایرانی و مردمان دیگر بودند. این اندازه از داد و ستد فرهنگی در گندی‌شاپورِ باستانی و اهمیت آن، همان نکته‌ای بود که وزیر علوم بر آن پافشاری کرد و چنان پیوندهای فرهنگی‌ای را برای ایران امروز نیز، درخور اهمیت بسیار می‌دانست. می‌دانیم که داد و ستدهای علمی به سبب پشتوانه‌ی علمی و فرهنگی بسیار ارزشمند گندیشاپور بوده است. افزون‌بر وزیر علوم و دیگر وزیران، آقای رییس جمهور نیز پیام جداگانه‌ای برای کنگره فرستادند.
وی افزود: به گمان من، یکی از رویدادهای مهم کنگره، چاپ چندین پوشینه (:جلد) کتاب درباره‌ی تاریخ فرهنگی گندیشاپور و نیز انتشار جستارهای علمی در همین‌باره بود. خوشبختانه 7 جلد کتابی که در این‌باره منتشر شد، برخی از پرسش‌ها و نادانسته‌های ما درباره‌ی گندی شاپور را پاسخ می‌دهد و آگاهی‌های علمی در این‌باره را افزون می‌سازد.
زلقی با یاد از گستردگی جستارهای علمی و فرهنگی یادآور شد: تمرکز دوستانی که در این کنگره سخنرانی کردند بیشتر بر روی بحث‌های طبی و پزشکی گندیشاپور بود. انتظار داشتیم به دیگر بحث‌های پراهمیت دیگر مانند سامانه‌ی آبرسانی گندیشاپور، نظام معماری این گستره، صنعت ریسندگی و بافندگی در گندیشاپور، نجوم و ستاره‌شناسی دانشمندان گندیشاپور و نمونه‌های دیگری از این دست، توجه افزون‌تری می‌شد. امیدواریم در آینده تعاملات بیشتر شود و کسانی که در این زمینه شناخت علمی دارند و دارای تخصص هستند، دیدگاه‌هایشان را بازگو کنند تا ارزش‌های علمی گندیشاپور بیشتر و آنچنان که در خور این پایگاه ارزشمند تاریخی است، نمایان شود.
مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی گندیشاپور و ایوان کرخه در دنباله گفت: یک رویداد ویژه و درخور نگرش، حضور رییس اکو پیش از برگزاری کنگره‌ی گندیشاپور بود. بنیاد اکو بنیادی فرهنگی است که از 10 کشور، مانند ایران، ترکمنستان، تاجیکستان، ارمنستان، آذربایجان، پاکستان، ترکیه و چند کشور دیگر شکل گرفته است. رییس کنونی موسسه اکو آقای «سِرور به‌بختی» از کشور تاجیکستان هستند که چند هفته پیش مهمان ما بودند و با بازدید از محوطه‌ی تاریخی گندیشاپور و آرامگاه یعقوب لیث، به شدت تحت تاثیر ارزشمندی این محوطه‌ی تاریخی و همچنین زنده‌سازی زبان فارسی از سوی یعقوب لیث قرار گرفتند به‌گونه‌ای که گفتند بسیار از دین این یادمان‌های تاریخی مسرور شدند.
وی افزود: بنا شد که رییس اکو بازدیدهای دیگری از گندیشاپور، در زمان‌های دیگر، انجام بدهند و در آینده سمینارها، همایش‌ها و ویبنارهایی پیرامون گندیشاپور و توانایی‌های علمی آن به‌گونه‌ی مشترک و با همکاری کشورهای هموند اکو که همه دارای پیشینه‌ی تاریخی و فرهنگی هستند و در گذشته بخشی از ایران بزرگ فرهنگی بوده‌اند برگزار شود. در این‌صورت برگزاری همایش‌ها و سمینارها در حوزه‌های گوناگون فراتر از مرزهای کنونی ایران و در واقع در گستره‌ی ایران فرهنگی را دربر خواهد گرفت.
او یادآور شد: با همه‌ی دشواری‌هایی که به سبب فراگیری کرونا پیش آمده بود، برگزاری کنگره درخور توجه بود. همه‌ی همایش‌های کنونی جهان نیز به سبب فراگیری کرونا به همین گونه مجازی برگزار می‌شود و گریزی از آن نیست. امیدواریم کنگره‌ی چهارم با گستردگی بیشتر و باشندگی شمار افزون‌تری از کارشناسان و متخصصان، با پشت سر گذاشتن بحران کرونا، انجام شود.
زلقی در پایان گفت: در همایش سوم قرار شد کنگره‌ی چهارم جندی‌شاپور در اسفندماه 1401 خورشیدی، برگزار شود.
همچنین پیش از برگزاری کنگره‌ی بین‌المللی گندی شاپور به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، یعقوب زلقی مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی گندیشاپور و ایوان کرخه با برشمردن محورهای این کنگره گفته بود: نقش دانشگاه باستانی جندی‌شاپور در گسترش و اشتراک‌گذاری علم، تاثیر الگوی شهر دانشگاهی جندی‌شاپور در بسترسازی توسعه‌ی پایدار فرهنگی-اجتماعی و همچنین تاریخ علم و ابعاد زبان‌شناختی و ترجمه موضوعاتی است که در کنگره به آن‌ها پرداخته شد.
وی در این گزارش یادآور شده است: نخستین کنگره‌ی بین‌المللی جندی‌شاپور با آرمان بازشناسی ابعاد تاریخی، علمی و فرهنگی جندی‌شاپور در سوم و چهارم اسفندماه ۱۳۹۵ خورشیدی و دومین کنگره کنگره‌ی بین‌المللی گندیشاپور با آرمان نقش و تاثیر دانشگاه گندیشاپور باستان در شکل‌گیری و گسترش مراکز علمی جهان در هفتم و هشتم اسفندماه خورشیدی، ۱۳۹۷در دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول برگزار شده بود.
زلقی از «گندیشاپور» با عنوان شهر دانش و دانشمندان جهان باستان نام برده و افزوده است: در دورانی كه تقدير بر تدبير حكومت داشت و قانون شمشير معتبرترين قانون جهان بود، در اين شهر ساسانی بزرگترين مدرسه طب و يكی از بزرگترين بيمارستان‌های جهان كهن فعاليت داشت و برگزيده‌ترين پزشكان و دانشمندان و حكمای روزگار، از مليت‌های گوناگون به تپژوهش و تدريس و مكاشفه و درمان اشتغال داشتند.
اویادآورشده بود: در اين مركز درخشان علمی، طب يونانی با طب هندی پيوند يافت و با دانش پزشكی پارسی آميخت و از آن، قوانين و شيوه‌هايی سر برداشت كه در زمان‌های قديم بی‌سابقه و دگرگون‌کننده بود؛ با این‌حال، “گندیشاپور” تنها كانون معتبر طب نبود و فلسفه و حكمت و نجوم و رياضيات و ديگر علوم رايج زمان در اين شهر، زمين حاصلخيزی برای رويش و كمال يافت و سده‌ها در اين زمين بارور و ثمرخيز، درخت دانش بار داد و بشريت از اين درخت ميوه چيد.
واژه گندیشاپور در پهلوی و فارسی ميانه به معنی سپاه و يا پاسگاه سپاهيان است. در تاريخچه شهر گندیشاپور آمده است كه اين شهر پيش از ساسانيان، میان سال‌های ۱۷۰-۱۴۱ ميلادی در مكان كنونی روستای شاه‌آباد (شهر تازه بنیان‌گذاری‌شده‌ی جندی‌شاپور) سه‌راه شوشتر به دزفول، در سرزمين خوزستان به وجود آمده بود و يكی از پاسگاه‌های ارتش يا جایگاهی برای سپاهیان بوده است.
یک پاسخ
بادرود و سپاس از کوشش های فرهنگی ارزنده شما ،شگفت انگیز است که به دست آویز کرونا ازخبر وبینار گندی شاپور بسیاری از دوستداران امرداد و گندیشاپور آگاهی نداشتند. بایسته است که برای آگاهی همگان سخنرانی های این وبینار در شماره های امرداد آورده شودتا دوستداران فرهنگ ایران بتوانند پیگیری نمایند و ازاین پس چنین وبینارهائی ازپیش به آگاهی همگان برسد. دوستدار بهروزبرومند