مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید، اعلام کرد که پایگاه دائمی پژوهشی شهر «استخر» با آرمان پیوستگی (:تداوم) بررسی‌های علمی باستانشناسی در این محوطه‌ی بسیار ارزشمند تاریخی، ایجاد شده است.
به گزارش ایسنا، حمید فدایی سه‌شنبه ۱۰ فروردین در بازدید از روند مرمت بخشی از آثار باقیمانده در محوطه‌ی شهر استخر، با بیان اینکه شهر «استخر» از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین محوطه‌های تاریخی ایران و استان فارس به‌شمار می‌رود، گفت: به دلیل اینکه بخشی از رویدادهای دوران پس از هخامنشی و پس از از میان رفتن شهر پارسه را می‌توان در این محوطه جست‌وجو و دنبال کرد، راه‌اندازی این پایگاه در این مجموعه را پر اهمیت خواند.
فدایی گفت: با توجه به وجود آثار پرشمار از دوره‌های پس از هخامنشی به صورت پیوسته (:ممتد) تا دوره‌های متاخر اسلامی در شهر استخر و نیز کاووش آثار مستند که نشان دهنده‌ی سکونت در هزاره ۴ و ۵ پیش از میلاد در این محوطه است، بایستگی و اهمیت حفاظت، نگه‌داری و مستندنگاری در این محوطه را بایسته (:ضروری) کرده است.
وی با اشاره به گستردگی (:وسعت) ۷۰ هکتاری محوطه‌ی تاریخی استخر، افزود: مستندنگاری دربردارنده‌ی تهیه نقشه‌های توپوگرافی این منطقه و مستندنگاری آثار کاووش شده و آثار سنگی موجود با استفاده از فناوری‌های نوین مانند اسکنرهای نوری و اسکن‌لیزرها از شاخص‌ترین فعالیت‌های در حال انجام در این محوطه است.
مدیر پایگاه جهانی تخت‌جمشید همچنین ساماندهی و احیای مسیر بازدید، برای دسترسی به آثار موجود و نور پردازی و مانیتورینگ در شب و مرمت آثار سنگی شاخص در این مجموعه را از دیگر کارهای حفاظتی و مرمتی در این محوطه ذکر کرد.
برپایه‌ی این گزارش، کارشناس باستانشناسی پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید نیز گفت: استخر در لغت به معنای انبار آب یا شهر شاه است و نخستین‌بار این نام در متن‌های پهلوی به نام شهرستان‌های ایران شهر و نیز در سنگ‌نبشته‌ای (:کتیبه‌ای) در کاخ تچر تخت‌جمشید نگاشته شده است.
فضل‌الله حبیبی یادآور شد: رشد و شکوفایی شهر استخر مربوط به دوره‌ی پیش از ساسانی و فراهخامنشی است و برپایه‌ی گمانه‌ها مرکزیت پارس را در آن دوران داشته است.
وی به جرز سنگی و قلمه ستون با سرستون گاو که تنها آثار شاخص و بازمانده در محوطه هست اشاره و اضافه کرد: به اعتقاد برخی مورخان این دو اثر مربوط به قدیمی‌ترین مسجد ایران است که سازه‌ی آن متعلق به دوره فراهخامنشی است.
این باستان‌شناس گفت: این دو اثر تنها بخش برجای‌مانده از شبستان ۴۹۰۰ متر مربعی مسجدی‌ست که بیش از ۱۲۸ ستون داشته است.
وی افزود: برپایه‌ی کاووش‌های انجام شده در بازه زمانی ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۵ ازسوی هرتسفلد و اشمیت در شمال و شمال غربی محوطه و آثار سنگی و سفالی به‌دست آمده در این محوطه، دوره‌ی ساسانی دوران شکوفایی شهر استخر بوده که تا دوره‌های اسلامی ادامه داشته است.
کارشناس باستانشناسی پایگاه جهانی تخت‌جمشید همچنین گفت: برپایه‌ی همان مستندات، شهر استخر بخش عامه‌نشین دوران هخامنشی بوده است.
به گزارش ایسنا، هم‌اکنون جرز سنگی برجای‌مانده در محوطه‌ی تاریخی شهر استخر که در فاصله‌ی ۱۲ کیلومتری تخت‌جمشید جای دارد، مراحل مرمت علمی را می‌گذراند.
