با خوانش سنگ‌نوشته‌ای که به‌تازگی در نقش رجب به‌دست آمد، روشن شد که یکی از بهدینان زرتشتی شهر استخر، فرمان نگاشتن آن را داده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نقش شهریاران یا نقش رجب در ۳/۵ کیلومتری شمال تخت جمشید دارای آثار ارزشمندی از نخستین سده دوره ساسانیان است که چهار نقش برجسته «تاج گذاری اردشیر بابکان»، «تاج گذاری شاهپور یکم»، «نقش برجسته شاهپور یکم سوار بر اسب» و «نیم تنه کرتیر»(موبد نیرومند که در زمان هفت پادشاه نخست ساسانی می زیست) را دربرمی‌گیرد.
افزون‌بر این، یک سنگ‌نوشته سه زبانه به خط (پهلوی اشکانی، پهلوی ساسانی، یونانی) از شاهپور یکم و یک سنگ نوشته به خط پهلوی ساسانی پیرامون معراج کرتیر بر صخره‌های این مکان نگاشته شده است. فرصت‌الدوله شیرازی در دوره قاجاریه می‌گوید که مردمان بومی این پیکره‌ها را «نقش قهرمانان» می‌خوانند.
ابوالحسن اتابکی، دانش‌آموخته‌ی زبان‌های باستانی دانشگاه شیراز و دکتری تاریخ، در این‌باره گفت: در بررسی‌های پیشین ما در شمال کوه مهر و در پشت کوهستان نقش شهریاران (نقش رجب) سنگ نوشته‌ای به خط پهلوی کتابی به‌دست آمد که وابسته به سنگ گوری از بهدینان زرتشتی از مردمان شهر استخر بود.
او ادامه داد: این کتیبه در دیواره‌ی صخره‌ای در پناهگاهی سنگی (اشکفت) و بر فراز یک دخمک نگاشته شده و دارای شش سطر است.
اتابکی یادآوری کرد: سنگ نوشته مورد نظر به شکل خوابیده است و در گذر زمان به شدت آسیب دیده و با رسم‌الخطی نگارش شده که خوانش آن را سخت می‌کند با این وجود ما توانستیم به خوانش آن بپردازیم. متن سنگ‌نوشته نشان می‌دهد که در «ماه دی» (Day) از «سال ۴۲ یزدگردی» (yazdgrdy) یکی از بهدینان زرتشتی شهر استخر، فرمان داده که این دخمک (گور) را برای او فراهم کنند.
نجمه ابراهیمی (کارشناس ارشد تاریخ و ایرانشناسی) درباره‌ی این شیوه‌ی گورسپاری (تدفین) گفت: دخمک نوعی گودال سنگی با ابعاد میانگین ۴۰× ۲۵ سانتی‌متر و ژرفای میانگین۳۰سانتی‌متر است که بهدینان زرتشتی (وابسته به دوره‌ی ساسانی و نخستین سده‌های اسلامی) به شکل فراگیر در دشت مرودشت و به‌ویژه در پیرامون شهر استخر برای گورسپاری مردگان خود بهره می‌بردند.
وی افزود: استخوان‌های افراد درگذشته پس از مراسم «خورشید نگرشن» (نهادن پیکر مردگان در برابر نور خورشید) و تهی شدن استخوان از گوشت به وسیله جانوران درنده و پرندگان لاشخوار در چند روز؛ گردآوری و در درون این دخمک‌ها نهاده می‌شد و در پایان درپوشی بروی این چاله سنگی قرار می‌دادند. دلیل این نوع گورسپاری به خاطر آن بوده که عناصر مقدس چون خاک، آب، گیاه و آتش بوسیله جسد که نسو یا نجس بوده، آلوده نشود. یکی از دلایل دیگر که زرتشتیان پیکر درگذشتگان خود را در خاک دفن نمی‌کردند به این خاطر بود که باور داشتند دنیای درون خاک دنیایی تاریک و راکد و در نتیجه جایگاهی اهریمنی است.
اتابکی همچنین عنوان نمود: با اینکه ما در درازای سالیان گذشته نزدیک به «بیست و پنج» سنگ نوشته از دوره‌ی ساسانی را کشف و بررسی کردیم، میراث فرهنگی فارس و همچنین بنیاد پژوهشی پارسه-پاسارگاد که خود را سرپرستان (:متولیان) میراث فارس و دشت مرودشت و پاسارگاد می‌دانند برای یکبار هم از ما دعوت به همکاری کردند. گو اینکه این کتیبه‌ها و آثار (که به شدت روبه تباهی و نابودی می‌روند) در یک کشور بیگانه کشف شده‌اند.
او گفت: در سال۹۳ ما یک سنگ‌نوشته‌ی سنگ گور پهلوی در شمال دشت مرودشت (مکانی موسوم به امامزاده اسماعیل) را کشف و مورد خوانش قرار دادیم اما چندی پس از آن به‌دست سوداگران عتیقه مورد تخریب کامل قرار گرفت و یک اثر ارشمند با دیرینگی ۱۶۰۰سال، برای همیشه از میان رفت. این آثار ارزشمند پیش از آنکه در ورطه نابودی بیافتند باید مورد حفاظت و مرمت میراث فرهنگی کشور قرار گیرند.
یک پاسخ
سپاسگزارم متن قشنگی از گذشته ایران گرامی بود