ماکو با تاریخ چندهزار ساله، یکی از شهرهای مهم آذربایجان غربی از دید دیرینگی سازه‌های تاریخی است. منطقه آزاد ماکو افزون‌بر این که شهری مهم از دید جغرافیایی و هم مرز با اروپا است، می‌تواند به عنوان مرکزی اقتصادی و توریستی نیز معرفی شود. شهر ماکو نیز به واسطه‌ی داشتن چندین سازه‌ی ارزشمند تاریخی، در دید توریست‌ها و جهانگردان جایگاه خاصی دارد.
سازه‌ه‌های تاریخی (بانک ملی یا خانه تاریخی احمد خان، عمارت کلاه فرهنگی و ساختمان شیر و خورشید) از یادگاران دوران قاجار و پهلوی یکم در این شهر است. یادمان‌هایی که روایت‌های بسیاری از تاریخ شهر ماکو را برای هر دوست‌دار تاریخ در چهره‌ی خسته خود دارند.
سازه‌ی بانک ملی شهر ماکو، از آنِ احمد خان بیات، نامور به افخم‌السلطنه بود که نزدیک‌به ۹۶ سال پیش در میان یک باغ بزرگ نزدیک‌به ۲ و نیم هکتار زمین ساخته شد که محل زندگی نامبرده و خانواده غلامان و ندیمه‌ها بود.
این ساختمان سپس‌ها به بیمارستان ارتش تبدیل شد. این روند چند سالی ادامه داشت تا پس از اشغال ماکو به‌دست روس‌ها از این ساختمان به عنوان کنسولگری محل استفاده شد.
در زمان نخست وزیر وقت قوام السلطنه که روس‌ها به کشورشان بازگشتند این ساختمان به عنوان بانک ملی شعبه ماکو تا سال ۵۲ مورد استفاده قرار گرفت که به علت فرسودگی زمین و زمین‌لرزه‌های پی در‌پی این سازه دچار آسیب‌های شدید شد.
به همین علت نسبت به ساخت یک بنای دیگر به عنوان ساختمان بانک ملی جدید در جوار آن اقدام و از اواخر سال ۱۳۵۲ ساختمان قدیمی تخلیه و به دست فراموشی سپرده شد.
عمارت کلاه فرنگی ماکو
سازه‌ی تاریخی عمارت کلاه فرنگی که بخشی از مجموعه ساختمان بزرگ قدیمی از آنِ یکی از خوانین ماکو به نام علی‌قلی خان بیات بود، سپس‌ها از سوی اداره بهداری از وراث خریداری و همه‌ی ساختمان‌های قدیمی آن مجموعه به جز عمارت کلاه فرنگی ویران و از سوی بهداری، واحدهای نو درآنجا به عنوان بیمارستان ساخته شد.
این سازه‌ی کهن از دید فرم و تکنیک کار، به‌ویژه گچ‌بری و آینه‌کاری بسیار درخور توجه است و اثری است از اواخر دوره‌ی قاجاری که بدون هیچ دخل و تصرفی به همان شیوه اصلی حفظ شده است.
بنای شیر و خورشید شهر ماکو
سازه‌ی زیبای شیر و خورشید ماکو، درکنار کلاه فرنگی جای دارد و از آنِ یکی از افراد خان بیات بوده که تزیینات گچ‌بری آن زیبایی ویژه‌ای به این سازه بخشیده است.
این سازه به شماره ۲۲۱۷ در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است. آگاهی‌های میدانی بسیاری از این ساختمان در دسترس نیست اما این بنا دوبار در دوران پهلوی دوم مورد مرمت‌های سطحی قرار گرفت ولی در سال‌های پس از آن متروکه رها شد.
نگهداری و مرمت هر سه سازه‌ی نامبرده را قرار است اداره‌ی میراث و فرهنگی شهر ماکو در طرحی بنام پردیس مورد بازسازی و مرمت قرار دهد.
فرتورها از مهدی بیرانوند روژمان است.
1719
یک پاسخ
من پنجاه سال دارم و از زمانی که به یاد دارم شیروانی کاخ شهربانی خراب است و در معرض برف باران است. در این مدت یکی پیدا نشد موقتی بام این بنا رو بپوشاند خیلی خیلی جای تاسف داره و کاخ عزت الله خان قلعه جوق که سی سال پیش تقریبا ظاهر سالم داشت حالا که به مخروبه تبدیل شده.