همزمان با نمایش ۵۱ قطعه آجر لعابدار سه‌هزارساله بازگردانده شده (:استردادی) از سوئیس، سرپرست اداره کل موزه‌ها، از آمادگی دانشگاه شیکاگو برای بازگرداندن باقی‌مانده‌ی گل‌نبشته‌های هخامنشی به ایران خبر داد.
به گزارش ایسنا، نمایشگاه آجرهای لعابدار مانایی بازگشته از سوئیس که دربردارنده‌ی ۵۱ قطعه آجر لعابدار است، از روز دوشنبه ۲۳ اسفندماه ۱۴۰۰ خورشیدی، در موزه‌ی ملی ایران برگزار شد.
مرتضی ادیب‌زاده، سرپرست اداره‌ی کل موزه‌ها در آیین گشایش این نمایشگاه، از پیگیری ۱۳ پرونده استرداد آثار تاریخی ایران که دربردارنده‌ی نزدیک‌به صد قطعه مشخص از کشورهای آمریکا، مجارستان، فرانسه، انگلستان و نروژ است، خبر داد.
او افزود: کارهای حقوقی این پرونده‌ها انجام شده است و به‌زودی در سال ۱۴۰۱ انتقال آن‌ها انجام می‌شود. دانشگاه شیکاگو نیز گل‌نبشته‌هایی از تخت‌جمشید را آماده تحویل دارد.
ادیب‌زاده گفت: از سال ۱۳۸۴ تا کنون سه‌هزار اثر دزدیده‌شده (:مسروقه) که از کشور خارج شده بودند به ایران بازگردانده و به نمایش همگانی گذاشته شدند.
سرپرست اداره کل موزه‌ها، دیپلماسی فرهنگی را از آرمان‌های مهم وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دانست و بیان کرد: استرداد آثار فرهنگی ـ تاریخی نیاز به تعامل میان کشورها دارد که دستگاه دیپلماسی به مانند پل ارتباطی در این راستا عمل می‌کند.
ادیب‌زاده همچنین از همکاری‌های وزارت خارجه سفارت سوئیس برای بازگرداندن ۵۱ قطعه آجر لعابدار مانایی سپاس‌داری کرد و افزود: امیدواریم در سال‌های آینده شاهد بازگرداندن آثار بیشتری به کشور باشیم.
سرپرست اداره‌کل موزه‌ها همچنین به شورای بوکان که خاستگاه این آجرهای لعابی بود، قول داد در هفته‌ی میراث‌فرهنگی برای برگزاری نمایشگاه آجرهای سه‌هزارساله استردادی از سوئیس در بوکان بر نامه‌ریزی بایسته انجام شود.
۱۸ مجموعه دزدیده‌شده به موزه ملی برگردانده شده
جبرئیل نوکنده، رییس موزه‌ی ملی ایران نیز از ویران‌کردن و قاچاق آثار فرهنگی تاریخی به‌عنوان یکی از دشواری‌های این حوزه یاد کرد و گفت: با دیپلماسی انجام‌شده تاکنون ۱۸ مجموعه از آثار فرهنگی‌تاریخی دزدیده شده به موزه‌ی ملی ایران بازگردانده شده است.
او بازگرداندن این دارایی‌ها (:اموال) را کوشش ایران‌شناسان و باستان‌شناسان فعال در موزه‌های اروپایی دانست که گواهی دادند این آثار از آنِ ایران هستند.
رییس کل موزه ملی ایران از مقامات دولت سوئیس که برای بازگرداندن این اشیاء به ایران کوشش فراوان کردند نیز تشکر کرد و به بازگفت از سفیر سوئیس در تهران افزود: سوئیس محل امنی برای قاچاقچیان آثار فرهنگی نیست.
او همچنین آگاهی‌های تاریخی به‌دست آمده درباره بوکان را به کوشش‌های سه باستان‌شناس بزرگ ایرانی، اسماعیل یحیایی، بهمن کارگر و یوسف حسن‌زاده مربوط دانست و گفت: این نمایشگاه به‌زودی در بوکان که زادگاه اصلی این آجرها است، برگزار می‌شود. همچنین باید این آثار در استان‌های غرب کشور کرمانشاه، کردستان، لرستان و آذربایجان غربی و شرقی به نمایش همگانی گذاشته شوند.
نوکنده افزود: موزه ملی ایران با بازگشایی این نمایشگاه به‌گونه‌ی رسمی به استقبال نوروز می‌رود.
توصیف کاردار سوئیس از نمایش آجرهای لعابی سه‌هزارساله
کیم زیتسلر ـ کاردار سفارت سوئیس در تهران ـ تماشای نمایشگاهی از آثار آفرینش‌شده در ۲۸۰۰ سال پیش را لحظه‌ای ویژه توصیف کرد و افزود: چنین رخدادی هر روز رخ نمی‌دهد. من باستان‌شناس نیستم، اما می‌توانم زیبایی‌های آفرینش‌شده و کوشش هنرمندان برای ساخت این آثار را درک کنم.
او با بیان این‌که این آجرها آگاهی درخور توجهی نسبت به دوره‌ی مانایی را به ما می‌دهد، گفت: نمی‌دانم این آجرها چگونه کشف و دزدیده شد، اما می‌دانم نگاه‌داری و مراقبت از آثار تاریخی در ۵۰ سال گذشته پیشرفت شایانی داشته است.
زیستلر به پیمان ۱۹۷۰ یونسکو مبنی بر قانون انتقال آثار تاریخی اشاره کرد و یادآور شد: ایران نیز از امضاکنندگان این پیمان بوده و حفاظت از میراث‌فرهنگی و مبارزه با قاچاق این آثار از آرمان‌های مشترک میان دو کشور ایران و سوئیس است.
کاردار سوئیس در تهران افزود: برپایه‌ی قانون سوئیس دارایی‌های مصادره‌شده باید به کشور اصلی بازگردانده شود که بازگرداندن این آجرها در همین راستا انجام شده است.
او با خوشحالی از نمایش این بخش از میراث‌فرهنگی ایران، این اقدام را خشتی دیگر از روابط میان دو کشور ایران و سوئیس دانست.
نمایش آجرهای لعابی در بوکان
احمد رحمانی، رییس شورای شهر بوکان نیز بیان کرد: شهرستان بوکان در جنوب آذربایجان غربی واقع شده و کردنشین است. مردم این منطقه آثار باستانی خود دل‌بستگی دارند و اگر این نمایشگاه در بوکان برگزار شود، مورد استقبال ویژه‌ای قرار می‌گیرد.
او همچنین از همکاری و کوشش‌های کشور سوئیس، وزارت امور خارجه و موزه ملی ایران برای بازگرداندن این آثار ارزشمند به زادگاه اصلی قدردانی کرد و افزود: مردم شریف بوکان برای بازدید این نمایشگاه مشتاق هستند. برای برگزاری این نمایشگاه در زودترین زمان ممکن در بوکان اعلام آمادگی می‌کنیم و نهایت همکاری را در این راستا خواهیم داشت.
انور حبییب‌زاده بوکانی، نمایده مردم بوکان در مجلس شورای اسلامی نیز این آثار را شناسنامه مردم ایران و بوکان دانست و گفت: امیدوار است این آثار در بوکان و مناطق کردنشین به نمایش گذاشته شود.
آجرهای لعابدار بوکان برجای‌مانده از دوران پادشاهی مانا نزدیک‌به سه‌هزار سال پیش است که از محوطه‌ی قلایچی بوکان در هفت کیلومتری شمال خاوری بوکان در جنوب آذربایجان غربی به دست آمده است. ۵۱ قطعه از این آجرها در دهه‌ی ۱۳۶۰ خورشیدی، غیرمجاز از سوی یک خانواده ایرانی به بندر چیاسو در مرز سوئیس ـ ایتالیا منتقل شده بود. این مجموعه پس از در سه دهه‌ی روند حقوقی با مشارکت کشور سوئیس و دستگاه دیپلماسی در ۲۹ آذرماه ۱۳۹۹ به موزه‌ی ملی ایران بازگردانده شد.
در پایان آیین گشایش، از فهرست‌نامه (:کاتالوگ) نمایشگاه آجرهای لعابدار بوکانِ بازگردانده‌شده، از کشور سوئیس و کتاب «معماری قلایچی» رونمایی شد.
نمایشگاه آجرهای لعابی تا ۳۰ فروردین ۱۴۰۱ خورشیدی برای بازدید همگانی در موزه‌ی ملی برپا است. موزه ملی در خیابان سی‌تیر تهران جای دارد.
