جاده‌ی اسالم- خلخال؛ راه چهارفصل ایران

یکی از جاده‌های چهارفصل ایران همان است که دو شهر اسالم و خلخال را به هم می‌رساند. این راه مالامال از دیدنی‌هایی است که گذر از آن برای هر مسافر و گردشگری دل‌انگیز خواهد بود. کوه‌های بلند و سبز در سبزی که در راه دیده می‌شوند و روستاهای زیبایی که پذیرای مسافران خواهند بود، از ویژگی‌های این جاده است.
اسالم شهری در استان گیلان است؛ درست در شمال باختری این استان. پارک جنگلی گیسوم در نزدیکی این شهر است و از همین یک نمونه می‌توان دریافت که چه زیست‌بوم تماشایی‌ای دارد. از شمال نیز رو به دریای خزر گشوده است و با موج‌های شکن‌درشکن آن دریا فاصله‌ی چندانی ندارد. جاده‌ای که از آن یاد می‌کنیم از اسالم آغاز می‌شود و به خلخال می‌رسد؛ شهری در استان اردبیل و همسایه با تالشی‌های گیلان. خلخال گذشته‌ی تاریخی پُروپیمانی دارد و تا تاریخ به یاد می‌آورَد، پابرجا و مردم‌نشین بوده است.
اما آن‌چه جاده‌‌ی اسالم- خلخال را برجسته می‌سازد، همان‌گونه که اشاره کردیم، آب‌وهوای چهارفصل آن است. این جاده‌ی 70 کیلومتری هم از آفتابی تند برخوردار است و هم در جاهایی بارانی و مِه‌آلود است. گاه در گذر از جاده هوا ملایم است و در زمان اندکی هوایی سرد و سخت همه جا را فرامی‌گیرد. حتا در تابستان‌ نیز نباید از تجربه‌ی هوای سرد در گذر از این جاده شگفت‌زده شد. در بلندی‌هایی که جاده‌ی پیچ‌درپیچ اسالم به خلخال را شکل می‌دهد، سرما در تابستان گاه بسیار سخت خواهد بود. این جاده را با چنان ویژگی‌هایی کم‌وبیش با یک ساعت رانندگی می‌توان پیمود و به مقصد رسید.

در آغاز جاده‌‌ی اسالم- خلخال پوششی جنگلی دیده می‌شود. هنگامی که اندکی کمتر از 40 کیلومتر به‌سوی خلخال حرکت کنیم جنگل گیسوم نیز نمایان می‌شود. در آن‌جا چشم‌انداز دریا پیداست و موج‌های پیاپی‌اش نشان از جنبش و تکاپویی همیشگی دارد.
یک ویژگی دیگر این جاده روستاها و دهکده‌هایی است که در راه دیده می‌شوند؛ مانند روستای «ناو» که در 25 کیلومتری جاده جای دارد و هوایی بسیار دل‌انگیز دارد. دیدن مِه‌های صبحگاهی در این روستا، حتا در فصل تابستان، از دیدنی‌های آن است. بافت سنتی روستای ناو نیز یاد کردنی است.
به همان گونه باید از روستای کوهپایه‌ای «اندبیل» یاد کرد که تنها سه کیلومتر با شهر خلخال فاصله دارد. رودی کوچک اما همواره جاری از میان کوچه‌های اندبیل می‌گذرد و صدای آرامش‌بخش آن گوش را نوازش می‌دهد. افزون بر این که درختان پُرشماری در روستا دیده می‌شوند که از آن آب‌های روان سیراب شده‌اند. بدان اندازه شمار درختان اندبیل فراوان است که روستا همانند کوچه‌باغ شده است. سقف شیروانی خانه‌های اندبیل و گستره‌ی جنگلی و بوته‌های تمشک آن‌جا به‌راستی دیدنی است.
جاهای دیدنی جاده‌ اسالم به خلخال همان‌هایی نیست که برشمردیم. هشتپر، تالش، کله‌سرا، دهکده‌ی خرجگیل و دهکده‌ی گیجاو، نیز خود در زیبایی و دیدار، فریبا و تماشایی‌اند و باید رفت و دید و تجربه کرد تا دریافت که با چه زیست‌بوم شگفت‌انگیز و نقش‌درنقشی روبه‌رو خواهیم بود. بسنده است بدانیم که در این جاده‌ی خَم‌اندرخَم آبشارهایی هست که یک از دیدنی‌ترین آن‌ها «دریابن» نام دارد و در 12 کیلومتری اسالم است. برای دیدن این آبشار باید از راهی گذر کرد که از روستای «لاکه‌تاشون» آغاز می‌شود. دریابن در دل جنگل جاری است و بلندایی 30 متری دارد. از آبشارهای دیدنی دیگر این جاده، آبشار «نره‌گر» در روستای «اسبو» است. این آبشار از میان صخره‌ها سرریز می‌شود و به سوی رودخانه‌ای در همان حوالی ره می‌سپارد تا آن‌که سرانجام به یکی از سرشاخه‌های رود «قزل‌وزن» می‌پیوندد.
در دل و میانه‌ی جاده‌ی اسالم- خلخال، «گردنه‌ی الماس» نیز دیده می‌شود که آن را نگین و شاه‌بیت این راه زیبا برشمرده‌اند. در دو سوی این گردنه تا چشم می‌بیند درخت است. پوشش این درختان چنان انبوه است که گویی سرتاسر جاده در سایه قرار گرفته است. از خانه‌های بسیار دیدنی گردنه الماس نیز نام ببریم که ییلاق‌گاه مردمانی است که در آن طبیعت کم‌مانند زندگی می‌کند.
آن‌چه از دل‌خواهی‌های جاده‌‌ی اسالم- خلخال برشمردیم، یک از هزار زیبایی و تماشایی آن نیست. این جاده‌ی کم‌مانند برای گردشگران و آن‌هایی که سفر در جاده‌ها را دل‌پذیر می‌دانند، نمونه‌ای است که همواره در یاد خواهد ماند!
*با بهره‌جویی از: تارنماهای: «هومسا» و «بیتوته».