جاده‌ی کرند- ریجاب؛ راهی کوتاه اما تماشایی

گذر از جاده‌ای که شهر «کرند غرب» را به «ریجاب» در استان کرمانشاه می‌رساند، با همه‌ی کوتاهی‌اش، دل‌پذیر و دیدنی است. در دو سوی جاده تپه‌های سبز دیده می‌شوند و درختان بلوط در جای‌جای آن به‌چشم می‌آیند. آن راه به جایی می‌رسد که آکنده از یادمان‌های تاریخی است.
آنچه گذر از جاده‌ی کرند به ریجاب را تا اندازه‌ای کم‌مانند می‌سازد، دیواره‌های سنگی‌ای است که در راه دیده می‌شوند و شکل‌هایی خیال‌انگیز به خود می‌گیرند. از این‌رو راه‌سپردن در آن جاده‌ی دل‌انگیز خستگی ندارد و هر جای آن چشم‌اندازی از تماشایی‌هاست. اما این جاده، راه اصلی نیست و گذرگاهی فرعی شناخته می‌شود. از آغاز آن در شهر کرند تا پایان آن در ریجاب، تنها 20 کیلومتر است؛ بیست کیلومتری که پیچ‌درپیچ و کم‌پهناست. خودروها به آهستگی از این راه گذر می‌کنند و مراقب‌اند که پهنای کم جاده خودرو را از مسیر به سوی دیگر نکشاند. در زمستان داستان به‌گونه‌ای دیگر است و ریزش برف و باران گذر از جاده را سخت‌تر می‌سازد. بنابراین گردشگران در ماه‌های پُربارش ترجیح می‌دهند که از این راه پُردردسر گذر نکنند و سفر خود را به ماه‌های بهاری و تابستانی وابگذارند.
هنگامی که مسافران 15 کیلومتر از راهی که شهر کرمانشاه را به سرپل ذهاب می‌بَرد، پشت سر می‌گذارند، جاده‌ای خواهند دید که پایان آن به ریجاب می‌رسد. ریجاب (یا آن‌گونه که بومی‌های آن‌جا می‌گویند: «ریژاو») دهستانی بسیار زیبا و خوش آب‌وهواست و بیش‌تر گردشگران راه خود را به آن سو کج می‌کنند تا هم از طبیعت ریجاب بهره ببرند و هم نشانه‌های باستانی و تاریخی آن را ببینند. اما تنها نیمی از جاده آسفالت است و نیم دیگر راهی خاکی است.
ریجاب از چهارسو به بخش‌هایی راه می‌بَرد که تماشایی‌اند؛ جنوب و باختر ریجاب به شهرستان سرپل ذهاب می‌رسد، خاور آن راه به شهر کرند می‌بَرد و از همین جاده‌ای عبور می‌کند که از آن یاد می‌کنیم و شمال ریجاب نیز به شهرستان ثلاث باباجانی می‌رسد که خود پهنه‌ای دیدنی است. پس آن گستره، از ریجاب گرفته تا کرند و سرپل و ثلاث باباجانی، دل‌خواه گردشگران است، به‌ویژه در فصل سبزینه‌ی بهار.
ریجاب، یا ریژاو، به معنی «جای ریزش آب» است و اشاره به آبشارهایی دارد که در آن گستره از دامنه‌ی کوه دالاهو جاری و سرریز هستند. اشاره به رودهای خروشان هم هست. ریجاوی‌ها کشاورزاند و در باغ‌های پُرروزی‌شان انجیر و انار و گردو ارمغان می‌کنند و در تولید توتون و لبنیات نیز دستی پُروپیمان دارند. به ویژه گردوی ریجاب را باید افزون‌تر یاد کرد که دانه‌درشت و خوشمزه است و آوازه‌ای در آن گستره دارد.
آن‌هایی که سختی گذر از جاده‌ی کرند به ریجاب را بر خود هموار می‌کنند، سرانجام به دهستانی می‌رسند که آکنده از نشانه‌های یادمانی است. از همه پُرآوازه‌تر «آرامگاه بابایادگار» است که در نزد یارسان‌ها (اهل حق) سپند شناخته می‌شوند و ارج بسیار دارد. این آرامگاه در نزدیکی روستای «بان‌زرده» است و سازه‌ی آن بازمانده از سده‌ی هشتم مهی است. گنبدی مخروطی دارد و در همه‌ی روزها و ماه‌های سال کسانی را در آن‌جا می‌توان دید که به آهنگ زیارت آمده‌اند. خودِ سازه که فضایی مربعی شکل دارد، در سال 1353 خورشیدی ثبت ملی شده است.

از دیگر دیدنی‌های جاده‌ای که به ریجاب می‌رسد، «دژ یزدگرد سوم ساسانی» است که در خاور (:شرق) همان روستای بان‌زرده دیده می‌شود و بر فرازین‌ترین جای کوه دالاهو سایه افکنده است. این دژ، نظامی است و بخش بسیاری از آن هنوز برپاست و به‌جا مانده است. در اهمیت و ارزش آن همین بس که بگوییم در فهرستِ در انتظار ثبت جهانی یونسکو جای دارد.
از دیگر سازه‌ها و جاهای تاریخی ریجاب که گردشگران را به دیدن و تماشا می‌کشاند، دو چشمه غسلان و چهل‌تن و هفت‌تن است. از گورستانی دیرینه هم باید یاد کرد که بقعه‌ای تاریخی دارد. آبشار ریجاب نیز در همان جاده رُخ گشوده است. بلندای آن بیش از 150 متر است و از این دید از آبشارهای بلند ایران شناخته می‌شود. این آبشار در روستای «ژال‌که» است و آبِ جاری آن به روستای «پیران» می‌رسد.
از دیگر تماشایی‌هایی گردشگران و روندگان جاده‌ی کرند- ریجاب، رودخانه‌ی «الوان» است که از کوه‌های دالاهو سرچشمه می‌گیرد. این رود، از سرپل ذهاب و قصرشیرین گذر می‌کند و با رد شدن از مرز راه خود را به سوی کشور عراق ادامه می‌دهد.
ریجاب دره‌هایی دیدنی‌ نیز دارد؛ مانند: دره لرز، دره تاویان، دره هونان، دره تاریکه، دره هونه، دره چنار و شماری دیگر. در همه‌ی این دره‌ها شمار درختان بلوط فراوان است. گذر از جاده‌ی کوتاه کرند غرب به ریجاب چنان بهره‌وری‌ها و دیدنی‌هایی دارد!

* با بهره‌جویی از: تارنماهای «همشهری»؛ «سایت گردشگری ایران» و «ویکی پدیا».