بنیادهای فرهنگی؛ نگاهبانان میراث ایران (1)

انجمن تاریانای خوزستان؛ پاسدار تاریخ و فرهنگ ایران

بامداد رستگار:
1403-02-03
15:09

انجمن دوستداران میراث فرهنگی- تاریانا خوزستان، نخستین گام‌های اثرگذار خود را با بنیادگذاری این انجمن در سال 1385 خورشیدی و به مدیریت سعید محمدپور و دبیری و سخنگویی مجتبی گهستونی، برداشت و تاکنون با پیگیری و کوشش‌های ستایش‌آمیز در راستای نگاهبانی از میراث کهن تاریخی و فرهنگی ایران (در استان خوزستان)، تلاش‌هایش را ادامه داده است.
گستره‌ی کوشش‌های انجمن تاریانا خوزستان، دامنه‌ی بسیار دارد. آن‌ها با برگزاری و همراهی با همایش‌هایی که در خوزستان برگزار می‌شود، می‌کوشند از داشته‌های فرهنگی، تمدنی، تاریخی و زیست‌بومی آن بخش از ایران و تاریخ پُربار آن را نگاهبانی کنند و خویشکاری مهم خود را با سخت‌کوشی و دلسوزی پیش ببرند. از نمونه کوشش‌های موفق انجمن تاریانا، برگزاری و همکاری در برپایی نشست‌ها و همایش‌هایی در بزرگداشت روزهایی مانند: روز موزه‌ومردم، بزرگداشت فردوسی‌وشاهنامه، برگزاری نمایشگاه عکس، پاس‌داشت جشن‌های ملی (جشن تیرگان، جشن‌ سده، جشن امردادگان، جشن سپندارمزگان و جشنشب چله)، باشندگی کوشش‌مندانه در همایش روز ملی کارون و ده‌ها نمونه‌ی ارزنده‌ی دیگر بوده است. به چند کوشش فرهنگی این انجمن که می‌توان گفت پایگاهی ملی‌گرا در رویارویی با جدایی‌خواهان است ، باریک‌بینانه‌تر می‌نگریم.

انجمن تاریانا، در تکاپوهای فرهنگی
در دهم تیرماه سال 1397 خورشیدی، دبیر انجمن تاریانا، در نشست «چرا شوش مهم است؟» که در تهران برگزار شد، اعتراض خود را به ویرانگری‌هایی که در گستره‌های باستانی شهر شوش انجام گرفته بود، بازگو کرد. مجتبی گهستونی در این زمینه گفته بود: «انجمن‌ها به‌عنوان دوستداران میراث فرهنگی نسبت به هر آنچه در شوش اتفاق افتاده است، معترض هستند و اعتراض خود را با صدای بلند در رسانه‌ها فریاد می‌زنند و به اطلاع مدیران و مسوولان میراث فرهنگی استان خوزستان و کشور می‌رسانند» (تارنمای روزنامه همشهری- 10 تیرماه 1397)؛ و بدین‌گونه خویشکاری انجمن خود (و دیگر انجمن‌های فرهنگی) را در نگاهبانی از میراث ایران، نشان داده بود. در همین نشست بود که گهستونی گفته بود: «بخشی از پهنه‌های تاریخی شوش دچار تخریب شده است. در شهرستان شوش تپه‌های باستانی زیادی توسط مدیران شهری و حتی مردم شهر مورد آسیب قرار گرفته است و حالا سوال ما این است که چرا باستان‌شناسان کشور در قبال اتفاقاتی که در شوش رخ داده است، سکوت کرده‌اند؟».
از سوی دیگر، انجمن تاریانا گاه برای آگاه‌سازی، مسایل خود را با دوستداران میراث فرهنگی کشور، با انتشار نوشته‌هایی خبری، درمیان می‌گذارد؛ همانند آنچه در آذرماه 1397 خورشیدی درباره‌ی نشست «کیستی و تبارشناسی ایلامی‌ها» انتشار دادند (بازتاب بیانیه‌ی آن‌ها در تارنمای امرداد).
پیشتر اشاره کردیم که برگزاری نشست‌های علمی درباره‌ی شاهنامه‌وفردوسی، از کوشش‌های فرهنگی و پیوسته‌ی انجمن تاریانا است. یک نمونه‌ی آن، برگزاری نشستی در همین زمینه‌ در 25 اردیبهشت‌ماه 1401 خورشیدی بود که در آن کارگروه تاریخ انجمن، سخنرانی‌هایی پُربار با باشندگی استادان شاهنامه‌شناس و تاریخ‌پژوه برگزار کرد. سرپرستی آن نشست بردوش اشکان زارعی، دبیر کارگروه تاریخ انجمن تاریانا بود (تارنمای امرداد- 28 اردیبهشت 1401).
برخی از کوشش‌های فرهنگی انجمن تاریانا، فهرست‌وار چنین است: همکاری در برگزاری همایش خیزش ملی ایرانیان از یعقوب ‌لیث صفاری تا بابک خرم‌دین (اهواز- 21 دی 1398)؛ برگزاری نشست «صنایع دستی، میراث مشترک خوزستان» (21 خرداد 1398)؛ نشست تخصصی «موزه به‌مثابه‌ی کانون‌های فرهنگی- آینده‌ی سنت» (اردیبهشت 1398)؛ برگزاری همایش «روز جهانی بناها و یادمان‌های تاریخی» (فروردین‌ ماه ‌سال 1388)؛ برگزاری «همایش سینما و فعالیت‌های انسان‌دوستانه» (بهار ‌سال 1388)؛ برگزاری همایش «خوزستان گهواره‌ی تمدن» در تالار شورای شهر اهواز (اردیبهشت 1398)؛ «معرفی جاذبه‌های تاریخی خوزستان» در فرهنگسرای هنر تهران (تیرماه 1388)؛ شرکت در نمایشگاه روز جهانی صنایع‌دستی (خردا 1389) و ده‌ها نمونه‌ی دیگر که فهرست درخشان و بلندبالایی از کوشش‌های ستودنی این انجمن است.
چاپ محصولات فرهنگی (عکس و پوستر آثار تاریخی با هدف به‌نمایش گذاشتن آثار تمدنی استان خوزستان) از دیگر کارهای فرهنگی انجمن تاریانا است؛ مانند: ‌چاپ مجموعه عکس خوزستان زیبا (سری ۱و۲) در ‌سال ۱۳۸۷؛ چاپ پوستر‌- مقاله شهر باستانی هرمزاردشیر در ‌سال ۱۳۸۷؛ تقویم دیواری‌سال؛ چاپ آلبوم خوزستان سرزمین اساطیر (1389).
با این همه، در آذرماه 1389، سازمان میراث فرهنگی استان خوزستان، نام انجمن تاریانا را در نمایشگاه «توان‌مندی‌های انجمن‌های غیردولتی» حذف کرد (خبرگزاری مهر- 9 آذر 1389). مجتبی گهستونی، سخنگوی انجمن تاریانا، در این‌باره به خبرگزاری مهر گفته بود: «در حالی که انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان از مجوز رسمی برخوردار است و بر اساس فرم‌های بایگانی شده و کارت‌های شناسایی ارایه‌شده، صدها عضو دارد و در طول سال با همکاری بعضی تشکل‌های همسو، ده‌ها تور برای اعضای خود برگزار می‌‌کند و صدها خبر، گزارش، مقاله، گفت‌وگو و عکس منتشر کرده و در مطبوعات، خبرگزاری‌ها و رسانه‌ی ملی منعکس می‌کند، در بین این فهرست (:فهرست انجمن‌های باشنده در نمایشگاه) جایی ندارد».
به هر روی، انجمن تاریانا در شناساندن میراث تاریخی و فرهنگی و گردشگری استان خوزستان، همواره پیشگام بوده و تاکنون توانسته است شمار بسیاری از آلبوم‌های عکس، پوستر و کتابچه‌های راهنما منتشر کند تا کمکی ثمربخش برای گردشگران و شناساندن صنایع دستی و دیگر توان‌مندی‌های فرهنگی استان خوزستان باشد.
کوشش‌های ستایش‌برانگیز «انجمن تاریانای خوزستان» سبب دلگرمی همه‌ی دوستداران فرهنگ و تمدن ایران بوده است و در نگاهبانی از میراث شگفت‌آور ایران در استان خوزستان، انجمنی کوشا و اثرگذار شناخته می‌شود.