پژوهشگر آبسنگهای مرجانی با گفتن اینکه وضعیت آبسنگهای مرجانی خلیجفارس در آبهای ایران چندان خوب نیست، گفت: «برای حفاظت و مطلع بودن از وضعیت آبسنگهای مرجانی در آبهای ایرانی خلیجفارس و دریای عمان، تهیهی نقشه پراکندگی آنها الزامی است».
به گزارش خبرگزاری ایرنا، حمید رضایی در کارگاه «مرجانهای خلیجفارس و دریای عمان» که به گونهی وبینار در پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی برگزار شد، به سخنرانی با موضوع «ارزیابی صخرههای مرجانی در غرب اقیانوس هند با تاکید بر خلیجفارس و خلیج عمان» پرداخت و افزود: «چند سالی است که در جزایر ایرانی خلیجفارس در حال مطالعه وضعیت آبسنگهای مرجانی هستم که در این مدت موفق به تهیهی نقشهی آبسنگهای مرجانی در برخی جزایر مانند لارک، کیش، هنگام، شیدور و بنی فارور شدیم».
وی با پافشاری بر اینکه این نقشهها باید پیوسته به روز شوند، افزود: «با شرایطی که آبسنگهای مرجانی ما دارند داشتن یک نقشه کامل برای تمام جزایر ایرانی خلیجفارس الزامی است».
این پژوهشگر ادامه داد: «به عنوان مثال نخستین جزیرهی حفاظتشده در خلیجفارس شیدور است که نقشههای ۱۰ سال پیش آن موجود است که بر اساس آن جمعیت آبسنگهای مرجانی حدود ۱۰ درصد بود که نقشه یک سال و نیم پیش آن نیز وجود دارد که نشان میدهد جمعیت آبسنگها به چهار درصد رسیده است، البته بیشتر آنها مرجانهای سخت هستند. چون مرجانهای نرم نیز داریم که ساختارشان با مرجانهای سخت متفاوت است».
مرگ مرجانها بر اثر سفیدشدگی
رضایی دربارهی سفیدشدگی مرجانها گفت: «معمولا در ساختار آهکی مرجانها تکسلولی زندگی میکند که موجب رنگ دادن به مرجانها میشود زمانی که دمای آب بالا میرود این سلولها از مرجانها جدا میشوند و این مساله موجب سفیدشدگی آنها میشود ، اگر این دور ماندن بیشتر از دو ماه طول بکشد دیگر آن مرجان به طور کامل میمیرد و از میان میرود».
وی افزود: «البته یک نوع مرجان به عنوان مرجانهای نرم نیز وجود دارد که نسبت به مرجانهای سخت کمتر در معرض سفیدشدگی قرار دارند چون هم در اعماق بیشتری نسبت به مرجان های سخت زندگی میکنند و هم اینکه آن تک سلول را ندارند ، البته برخی این تک سلول را دارند اما چون در اعماق بیشتر که آب سردتر است زندگی میکنند کمتر سفید میشوند. در واقع مرجانهای سخت بهویژه یک نوع آن به عنوان شاخه گوزنی آسیبپذیرترند».
آنچه مرجانها را از میان میبَرد
رضایی به عوامل تخریب آبسنگهای مرجانی اشاره کرد و گفت: «در تخریب مرجانها عوامل انسانی و طبیعی دخیل هستند ، عوامل انسانی مانند ساخت و ساز، غواصی توسط گردشگران، نشت نفت، ورود فاضلاب ، دزدی مرجانها برای فروش و تورهای ماهیگیری چندین کیلومتری و عوامل طبیعی مانند شکوفایی جلبکی و گرم شدن آب دریا است که باید همه آنها را تا حد امکان کاهش داد».
پژوهشگر آبسنگهای مرجانی ادامه داد: «البته بروز برخی توفانها نیز به مرجانها آسیب میزند ، مثلا توفان گونو در دریای عمان مرجانها را میشکند، یا بادهای مانسون رسوب دریا را زیاد میکند و شوری آب دریا را پایین میآورد، همچنین یک نوع مرجان با نام شاهخواری وجود دارد که مرجانها را میخورد».
وی پافشاری کرد: «مشکل ما این است که مطالعات دقیقی در زمینهی مرجانها صورت نگرفته تا بدانیم چند درصد مرجانهای ما سفید شدهاند، البته سفیدشدگی در هر سال متفاوت است مثلا سال ۱۹۹۶ و ۱۹۹۸ که دمای آب خلیجفارس افزایش یافته بود مرجانهای زیادی سفید شده بودند یا در کیش در سال ۱۳۸۷ مرجانها سفید شده بودند، در واقع مکانهایی که شیب ساحل در آن کم و تابش نور بیشتر است مرجانها بیشتر آسیب میبینند مانند جزیرهی کیش و هندورابی اما مکانهایی که شیب ساحل بیشتر و عمیقتر است مانند جزیره فارور مرجانها کمتر آسیب میبینند چون کمتر تحت تاثیر نور آفتاب قرار میگیرند».
سفید شدن چهل درصد مرجانهای جزیرهی کیش
پژوهشگر و محقق آبسنگهای مرجانی در دنباله گفت: «البته در جزیرهی کیش که مدام پایش میکنیم حدود چهار سال پیش ۴۰ تا ۴۲ درصد مرجانها سفید شده بودند. به طور کلی در خلیج فارس ۱۰۵ گونه مرجان شناسایی شده که حدود ۶۸ گونهی آن در آبهای ما وجود دارد البته هر چه بیشتر به زیر آب فرو برویم میتوانیم مرجانهای بیشتری را شناسایی کنیم».
وی گفت: «در راستای حفاظت از مرجانها این مساله که چگونه میشود نهادهای مختلف را برای حفاظت از مرجانها کنار هم قرار داد بسیار مهم است. در واقع حیات آبسنگهای مرجانی در گرو حمایت نهادهای مرتبط از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی و کشتیرانی است و برای حفاظت از این گونههای ارزشمند دریایی باید همهی دستگاههای مرتبط در این زمینه کنار هم قرار گیرند تا از امکانات همدیگر استفاده کنند، قطعا جمع کردن آنها در کنار هم مشکل است اما باید با برنامهریزی آنها را کنار هم قرار داد».
وی در پایان افزود: «برای حفاظت نباید حتما بودجههای میلیونی داشت بلکه میتوان با استفاده از امکانات دستگاههای مختلف کار حفاظت را انجام داد چون مراقبت از آبسنگهای مرجانی مساوی با توسعه گردشگری است که درآمد خوبی برای کشور دارد».
