چندین ماه از فراگیری کرونا می‌گذرد و خدمات و پیشه‌های بسیاری به‌سبب آن شکست خوردند. یکی از نمونه‌هایی که در این روزها با آسیب چشم‌گیری روبه‌رو شده، صنعت گردشگری (توریسم) است. چراکه بیشتر مردم، به‌ویژه آن‌ها که در برابر کرونا مسوولیت اجتماعی بر دوش خود احساس می‌کنند، برای حفظ سلامت خود سفر کردن را فراموش کرده و ترجیح می‌دهند در خانه بمانند.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، 6 مهرماه، روز جهانی گردشگری است. هدف از گرامیداشت چنین روزی، بالا بردن سطح آگاهی درباره‌ی نقش گردشگری در جامعه جهانی و نشان دادن چگونگی تاثیر گردشگری بر ارزش‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در سراسر جهان است. در دنیای کنونی صنعت توریسم نه‌تنها راه را برای شناساندن جاذبه‌های گردشگری هر کشور به جهان باز می‌کند، بلکه تاثیر به‌سزایی در اقتصاد کشور و درآمدزایی جوامع نیز می‌گذارد. با سرمایه‌گذاری درست روی این صنعت و تقویت زیرساخت‌های آن، می‌توان انتظار یک‌پایه اقتصادی استوار برای جامعه را داشت.
فرشاد فصاحت، دکترای علوم اقتصادی، در این‌باره می‌گوید: «صنعت توریسم به‌عنوان یکی از سه صنعت پردرآمد دنیا شناخته می‌شود، کشورهایی مثل ایران که دارای اقتصاد تک‌محصولی هستند همواره به دنبال خروج از این وضعیت و ایجاد یا تقویت صنایع دیگر برای مواجهه با بحران‌های احتمالی بوده‌اند».
وی ادامه می‌دهد: «با توجه به قدمت و جایگاه ویژه‌ی ایران در منطقه، کشورمان همواره به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری در سطح جهان شناخته می‌شود اما به دلیل برخی ملاحظات و سیاست‌های موجود آن‌گونه که باید و شاید از این مساله بهره‌برداری نشده است. درحالیکه بیشتر استان‌های کشور قابلیت جذب گردشگر را دارند توزیع مناسبی میان گردشگران ورودی به کشور در شهرهای گوناگون ایران وجود ندارد و تنها شهرهایی مثل اصفهان، تبریز و شیراز مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرند».
این استاد دانشگاه بازگو می‌کند: «ورود گردشگر به یک شهر از چندین جهت به رشد اقتصاد شهری کمک می‌کند، ازیک طرف اداره‌های کل میراث فرهنگی و شهرداری‌ها را بر آن می‌دارد که هزینه‌های بیشتری صرف مرمت، احیا و بازسازی بناهای تاریخی خود کنند؛ از طرفی دیگر کسب‌وکارهای متناسب با گردشگری مانند هتل‌ها و مهمانسراها، رستوران‌ها، فروشگاه‌های صنایع گردشگری و بازارها و حمل‌ونقل شهری رونق می‌گیرد؛ بهبود اقتصاد شهری وضعیت درآمدی شهروندان را ارتقا بخشیده و شرایط برای توسعه‌ی شهری فراهم می‌شود».
وی در ادامه می‌گوید: «شهرهای گوناگون ایران هر یک به‌نوعی به دنبال معرفی جاذبه‌های گردشگری خود و نهایتا جذب گردشگر داخلی و خارجی بوده‌اند، قزوین نیز ازجمله این شهرها است که همواره به‌عنوان شاهراه ارتباطی شرق به غرب و شمال به جنوب کشور محسوب شده است. سال‌هاست مسوولان در تلاش‌اند که قزوین را به‌عنوان مقصد گردشگری و نه به‌عنوان مسیر عبوری به سایرین بشناسانند و این امر را می‌توان در سیاست‌گذاری‌های چندساله اخیر دستگاه‌های اجرایی شهر به‌وضوح مشاهده کرد».
فصاحت یادآور می‌شود: «اما باید توجه کرد که آیا تنها مرمت و بازسازی برخی از مکان‌ها و سنگ‌فرش کردن خیابان‌ها جاذبه لازم را برای جذب توریست به وجود می‌آورد؟ عدم وجود مراکز اقامتی باکیفیت در قزوین و نبود دیگر زیرساخت‌های لازم برای گردشگر اعم از حمل‌ونقل عمومی و خدماتی باعث شده است که این صنعت هیچ‌گاه در قزوین موفق نباشد».
کرونا صنعت توریسم را ورشکست کرد
وی با اشاره به گسترش کرونا، می‌افزاید: «شیوع این بیماری در سرتاسر جهان باعث رکود در همه صنایع مختلف به‌ویژه صنعت گردشگری شد، ترس از بیماری به حدی بود که بسیاری از کشورها مرزهای خود را بستند، پروازهای مسافری با محدودیت روبه‌رو شد، حجم مسافرت‌ها به‌شدت کاهش یافت و به‌تبع آن درآمدهای حاصل از کسب‌وکارهای مرتبط با صنعت توریسم نیز تقلیل یافت به حدی که بسیاری از این کسب‌وکارها به حد ورشکستگی رسیدند».
این استاد دانشگاه باور دارد: «در شرایط ورشکستگی صنعت توریسم، دولت‌ها مکلفند طبق وظیفه ذاتی خود اقدامات حمایتی انجام دهند. برقراری انواع یارانه‌ها، بخشودگی‌ها و ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت ازجمله این اقدامات است که البته کافی نبوده و نیاز به حمایت‌های همه‌جانبه و برنامه‌ریزی‌های کلان و اجرایی وجود دارد».
وی پافشاری می‌کند: «پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا زمانی که همه‌گیری ویروس کرونا در کشور وجود دارد و مرزهای کشور به روی گردشگران بسته است این صنعت در وضعیت بحران باقی‌مانده و حمایت‌های دولتی بیشتری باید در این زمینه اختصاص یابد اما پایداری این شرایط نباید منجر به تعطیلی کسب‌وکارهای مرتبط با آن شود».
فصاحت می‌گوید: «احیای مجدد صنعت توریسم هزینه‌های مضاعفی را متحمل دستگاه‌های دولتی مرتبط خواهد کرد. لذا می‌توان با بهره‌مندی از سازوکارهای اقتصاد مقاومتی و پیاده‌سازی اصول اقتصاد مقاومتی در صنعت گردشگری، وابستگی این صنعت را نسبت به تکانه‌های احتمالی سیاسی، اجتماعی و منطقه‌ای کاهش داد و این الگو را برای استفاده در اختیار سایر کشورهای جهان قرارداد».
وی ادامه می‌دهد: «برای این موضوع می‌توان نسبت به شناسایی و تقویت مزیت‌های نسبی و مطلق موجود در شهرها برنامه‌ریزی کرد و جذابیت لازم را برای بهره‌برداری شهروندان داخلی از ظرفیت‌های موجود برقرار کرد. همچنین برای کوتاه‌مدت نیز می‌توان با ارایه خدمات مبتنی بر پروتکل‌های بهداشتی از ظرفیت‌های موجود گردشگری شهرها استفاده کرد و خدمات نوینی همچون خدمات گردشگری تحت وب، گردشگری آنلاین و واقعیت مجازی را جایگزین خدمات سنتی کرد».
