شهری با تاریخی کهن به نام «کدکن» در شهرستان تربت حیدریه، بر دامنهی کوهپایهی رشته کوهی سر به آسمانسای، با برکههایی تماشایی و چشمهسارانی زلال، گوشهای دلپذیر از طبیعت دلانگیز ایران ماست. یک بخش کدکن هموار و جلگهای و بخش دیگر کوهستانی و بلند است. این دو بخش روبه آبریزهای دشت نیشابور دارند و جهانی از زیبایی را در دل خود جای دادهاند. اما آنچه به کدکن و روستاهای پیرامون آن رخساری از آبادانی و بارآوری زمین میدهد سختکوشی مردمانش است؛ همانهایی که تکیه به فرهنگ و گذشتهای دیرپا دارند.
آبوهوای کدکن سرد و ییلاقی است، اما نه آن اندازه که تابسوز باشد. بارشهای زندگیسازش هم دشت و کوه را سیراب میکند و آبادانی میبخشد. از اینروست که کدکن گسترهای دلخواه برای کشاورزی و دامداری است. آنچه میخواهد دستهایی برای کار و همتی بلند برای کاشتن و برآوردن است. این همان ویژگیای است که کدکنیها دارند: خستگیناپذیری و کوشندگی.
دامنهای که گسترهی کدکن را از جلگههای تربت حیدریه و کاشمر جدا میسازد، از خاوران روبه «جلگه رُخ» دارد؛ جلگهای با دهستانهای بالارُخ، میانرُخ و پایینرُخ. جنوب کدکن به بخش «بایگ» و مردم ابریشمکار آن میرسد و شمال و باختر نیز راه به جلگهی نیشابور میبَرند. در آن گستره، دو دهستان و شماری آبادی سرسبز هست. دهستانها کدکن و رُقیچه نام دارند. آنچه به رُقیچه آوازهای تا دور دستها میبخشد، کرباس بافیهای مردم آن است. روستاهای هفدهگانهی کدکن نیز با نامهایی ریشهدار دامن گستردهاند. آبادیهایی مانند پنگی، چولانگ، چینگکلاغ، نوزه، داوریه و شماری دیگر.
همهی آن تماشاییها یکسو و چکاد (:قله) بلند «ملکان» در سویی دیگر. چکادی با بلندای بیش از سه هزار متر که کدکن را در دامنهی خود جای داده است. کدکنیها آن چکاد را به گویش بومی خود «ملکوه» میخوانند. در هر جای کدکن که باشیم ملکوه دیده میشود. ملکوه درست در میانهی کدکن و رود معجن جای گرفته است و چهار راه پیشروی آنهایی است که آهنگ بالارفتن از این چکاد را دارند. هر راه دشواریهای خود را دارد، با این همه این راه دلخواه کوهنوردانی است که به پیشواز هماوردی با سنگ و صخره میروند. این را نیز بگوییم که ملکوه در میان کوهنوردان جهان شناخت شده است و اگر زیرساختهای گردشگری داشت، میشد از آن جایگاهی دلپسند برای گردشگران و کوهنوردان ساخت.
آنچه در بالا آمده است بخشی از گزارشیست با عنوان «کدکن؛ رخسار باغ و جویباران» به قلم بامداد رستگار که در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این گزارش را در رویهی هشتم (هشتی)هنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
