گورستان‌های تاریخی بخشی از میراث ارزشمند و هویت تاریخی مردمان هر دیاری به‌شمار می‌روند و در کشورهای گردشگر‌پذیر از مکان‌های جذاب برای گردشگران است.
کاوش و پژوهش بر روی گورستان‌ها می‌تواند به‌عنوان یکی از پرمایه‌ترین(:غنی‌ترین) منابع موجود از چگونگی زندگی اجتماعی نسل‌های گذشته به‌شمار می‌رود و با پیشرفت‌های کنونی در مطالعه‌ی استخوان‌های انسانی مانند مطالعه ژنتیک باستانی و تحلیل‌های شیمیایی، روشی برای فهم پیوندهای(:روابط) پیچیده‌ی اجتماعی و جابه‌جایی جمعیت‌های باستانی فراهم شده است.
اصلی‌ترین آرمان مطالعه‌ی گورستان‌ها، پی بردن به بیماری، مهاجرت و جابه‌جایی، سلامت، تغذیه، جنسیت، موقعیت و شبکه روابط اجتماعی است که در مجموع با کمک این موارد می‌توان تصویری از زندگی روزمره‌ی افراد در گذشته به‌دست آورد.
چنانچه به اهمیت هویت تاریخی گورستان‌های تاریخی پی برده شود می‌توان صنعت گردشگری را در این حوزه رونق و مفهوم تازه‌آی در صنعت گردشگری رواج داد. پیش از آنکه این گورها را بررسی کنیم نگاهی کوتاه خواهیم داشت به تاریخ لرستان.
نام لر در متن‌های تاریخی پس از یورش اعراب به ایران، نخستین‌بار در سده‌ی چهارم مهی (:هجری قمری) به شکل واژه‌های اللّریه، لاریه، بلاد اللور و لوریه در متون بازمانده از آن دوران بروز می‌کند.
پیش از رسیدن قوم ماد ساکنان لرستان اقوامی مانند کاسی‌ها، الیپی‌ها، لولوبیان و ایلامیها، بودند. لرستان به‌عنوان بخشی از سرزمین ایران شاهد مهاجرت قبایل آریایی بوده است. قوم ماد به غرب ایران کنونی از جمله مناطق لرستان کنونی کوچ کرده‌اند. مادها پس از ورود به زاگرس اقوام ساکن آنجا یعنی کاسی‌ها، الیپی‌ها، لولوبیان و ایلامیان و دیگر اقوام آسیایی را در خود حل کردند و زبان ایرانی خود را در منطقه رواج کامل دادند.
منطقه لرستان پس از یورش اعراب به ایران، با نام‌های گوناگونی چون جبال، لر کوچک، پیشکوه و لرستان فیلی نیز شناخته می‌شده است.
لرستان به معنی سکونتگاه مردم لر واژه‌ای است که به سرزمین‌های لرنشین اطلاق می‌شود و به معنای گستره‌ی جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. با این توضیح می‌توان حدود لرستان را از دشت‌های غرب خانقین و مندلی در عراق تا دشت ارژن در استان فارس در ایران و از شمال از استان همدان، تا سواحل خلیج فارس به صورت گمانه تعیین کرد. گستره‌ی نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بختیاری، لرهای کهگیلویه و لرهای بویراحمدی را هم شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد. این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش “پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد.
گورستان‌های تاریخی لرستان که از دوران پیش از ایلامیها تا پهلوی یکم ارزش‌گذاری ثبت ملی شده است. روای تاریخ این منطقه در غرب سرزمین پارس است. گورهایی که متاسفانه با بی‌توجهی مسوولین میراث فرهنگی این استان در ده سال گذشته قرار گرفته و روز‌به‌روز در حال تخریب و یا سرقت سنگ‌های آنان است.
گورستان‌های تاریخی لرستان همانند دیگر گورستان‌های تاریخی ایران از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و تاکنون کمک به‌سزایی به پیدا شدن رمز و رازهای تاریخی ساکنان گذشته این دیار کرده است.
فرتورها از مهدی بیرانوند روژمان است.
1719
