شمارش معکوس برای بهره‌برداری از آزادراه اصفهان-شیراز درحالی آغاز شده که قطعه‌ی سوم این پروژه برای گذر از پارک ملی کلاه قاضی محل مناقشه‌ی سازمان محیط‌زیست و وزارت راه است.
به گزارش مهر، پرونده ی کلاه‌قاضی اکنون روی میز شورای عالی محیط‌زیست است تا برای گذر آزادراه اصفهان- شیراز از قلب پارک ملی و سرنوشت پناهگاه حیات وحش تصمیم بگیرد.
این روزها پاسخ مسوولان استانی و مقام‌های عالی سازمان حفاظت محیط زیست درباره‌ی این پروژه در این جمله چکیده می‌شود که گزارش‌های فنی و زیست محیطی برای بررسی در شورای عالی محیط زیست فرستاده شده است و در نشست این شورا که گویا در شهریور برگزار شود درباره‌ی گذر آزادراه و پارک ملی کلاه قاضی تصمیم‌گیری خواهد شد.
پیش‌تر مشاور وزارت راه و شهرسازی گزینه‌های گوناگونی برای گذر دادن آزادراه از پارک ملی کلاه قاضی ارائه داده بود که با مخالفت سازمان محیط‌زیست روبه‌رو شد. با کنار رفتن رضا اقتدار مدیرکل دفتر امور زیستگاه‌ها و مناطق سازمان حفاظت محیط زیست و استعفای سرپرست جدید این دفتر در سه ماه گذشته، روشن نیست که کدام گزینه‌ها درباره‌ی گذر آزادراه از پارک ملی کلاه‌قاضی مورد تایید این سازمان برای طرح در شورای عالی محیط‌زیست قرار گرفته است.
این در حالی است که مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی تیرماه 1402در سفر به استان فارس از گشایش رسمی ۶ قطعه‌ی این پروژه در هفته‌ی پایانی شهریور امسال خبر داده است.
در همین راستا خبرنگار مهر کوشید تا با علیرضا صلواتی مجری طرح‌های زیربنایی وزارت راه و شهرسازی در اصفهان گفتگو کند اما وی در خصوص جزییات پروژه آزادراه در پیوند با پارک ملی کلاه قاضی حاضر به پاسخ‌گویی نشد.
اما مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان نیز درباره‌ی پروژه آزاد اصفهان شیراز به مهر می‌گوید: گشایش ۶ قطعه آزادراه در حوزه‌ی استان فارس خواهد بود و شامل ۳۰ کیلومتر قطعه سوم در استان اصفهان نیست و شاید این قطعه سال آینده به بهره‌برداری برسد.
قطعه سوم آزادراه اصفهان-شیراز، بزرگراه می‌شود؟
قطعه سوم آزادراه اصفهان- شیراز که باعنوان «کنارگذر شرق اصفهان» از آن نام برده می‌شود همان قطعه‌ای است که نزدیک‌به چهار کیلومتر آن با قلب پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه‌قاضی برخورد (:تلاقی) دارد و مجری طرح‌های وزارت راه و شهرسازی حتی می‌کوشد تا این قطعه از پروژه آزادراه اصفهان-شیراز به صورت بزرگراه ساخته شود. کنارگذر شرق از محدوده‌ی آرامستان باغ رضوان شهر اصفهان آغاز می‌شود و به درازای ۳۰ کیلومتر تا سه‌راهی مبارکه ادامه می‌یابد و از آنجا به آزادراه اصفهان شیراز می‌رسد.
نیمه‌ی امردادماه امسال سید رضا مرتضوی استاندار اصفهان در پاسخ به خبرنگار مهر درباره‌ی گذر آزادراه اصفهان- شیراز از پارک ملی کلاه قاضی گفت: اگر عملیات اجرایی قطعه سوم آزادراه اصفهان – شیراز در استان کُند شده به دلیل مسایل محیط زیستی و مجوزها بوده است اما اکنون چندین گزینه از جمله گردشگری طبیعت در این پروژه آزادراهی برای عبور از پارک کلاه‌قاضی دنبال می‌شود و گزارش‌های فنی برای بررسی به تهران رفته و در حال پیگیری است.
تعدیل پیامدهای گذر آزادراه از پارک ملی کلاه قاضی با ساخت تونل
در همین پیوند احمدرضا لاهیجان‌زاده مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: ما با گزینه‌ی ساخت تونل برای گذر آزادراه از کلاه‌قاضی موافق هستیم زیرا تونل پیامدهای این پروژه را تعدیل می‌کند.
وی افزود: نشست‌هایی که سال گذشته در استانداری اصفهان در این باره برگزار شد برایندهای مناسبی داشت زیرا تا پیش از این نشست‌ها به این جمع‌بندی رسیده بودند که آزادراه به صورت روگذر از پارک ملی بگذرد و در آنجا پیشنهاد دادیم برای مسیری که در این پروژه برای گذر آزاد راه انتخاب شده امکان عقب‌نشینی از داخل پارک تا مرز منطقه وجود دارد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اشاره به اینکه با اصلاح طرح نخست نزدیک‌به ۹۰ هکتار دیگر از زمین‌های پارک ملی کلاه قاضی آزاد شده و پروژه آزادراه به منتهی الیه محدوده مرز پارک ملی منتقل شده است، گفت: این امر گام مثبتی بود و شاید اگر ورود نمی‌کردیم مجری طرح آزادراه، پروژه را در همان مسیر پیشنهادی اول اجرا می‌کرد؛ حتی روی طرح پیشنهادی اول خیلی کار شده بود ولی پافشاری محیط زیست سبب شد که پروژه‌ی آزادراه از داخل منطقه عقب نشینی کند و به نزدیکی خط لوله گاز برود و باید توجه داشت که بیش‌تر از این عقب‌نشینی طرح امکان پذیر نیست زیرا باید حریم ۴۰۰ متری خط لوله گاز نیز رعایت شود.
لاهیجان‌زاده ادامه داد: درباره‌ی بلندی‌هایی (:ارتفاعاتی) که زیستگاه اصلی کَل و بُز است پیشنهاد دادیم که آزادراه از آن قسمت با تونل گذر کند که البته بحث‌های فنی بسیاری دارد و مشاور همه گزینه‌ها را استخراج کرد که یکی از این گزینه‌ها این است که مسیر ورود و خروج آزادراه کامل تونل باشد و گزینه دیگر این است که تنها در زیستگاه تونل ساخته شود که طول تونل در دو گزینه میان ۴۰۰ تا ۷۰۰ متر متفاوت است و هزینه هر دو گزینه روشن شده است که البته هزینه طرح در مقایسه با طرح روگذر که نهایی شده بود، چند برابر می‌شود ولی پذیرفتند که گزینه‌ی ساخت تونل هم در کنار گزینه‌ی نخست قرار بگیرد و در شورای عالی محیط زیست برای آن‌ها تصمیم‌گیری شود.
وی گفت: پیش‌تر قرار بود که طرح با یک گزینه (روگذر) به شورای عالی محیط زیست فرستاده شود اما اکنون با ۲ گزینه از مانند ساخت تونل به شورای عالی خواهد رفت تا مصوبه بگیرد.
گستره‌ی حیات‌وحش کلاه قاضی در خطر نابودی
علی رضایی مشاور محیط زیست پروژه آزادراه کنارگذر شرق اصفهان به خبرنگار مهر گفت: راه گریزی نیست که این آزادراه یا از درون یا پیرامون پارک ملی رد شود، اما اگر داخل تونل باشد بسیار برای رفت‌و‌آمد حیات وحش میان زیستگاه‌های پارک ملی اهمیت دارد.
رضایی افزود: جاده قدیمی و کنونی اصفهان- شیراز که ساخته شد دالان‌های (:کریدورهای) حیات وحش را نابود کرده و از میان برده است و هم‌اکنون نیز مرگ و‌میر (:تلفات) خیلی بالایی دارد اگر جاده دیگری به آن افزوده شود و بدون ساخت تونل یا روگذر باشد مرگ‌و‌میر را بازهم افزایش می‌دهد.
وی ادامه می‌دهد: تاکید ما روی ساخت تونل است اما کارفرما و مجری پروژه نیز قرار بود ایده‌ای پیاده کنند که این پروژه تا بهارستان آزادراه باشد و پس از بهارستان تا گردنه لاشتر و دوراهی مبارکه بزرگراه شود و در ادامه دوباره آزادراه شود زیرا قوانین بزرگراه ساده‌تر است و حتی گزینه‌ای مطرح بود که مسیر رفت بزرگراه از داخل پارک ملی و مسیر برگشت از جاده فعلی لاشتر وصل شود.
ارزیابی زیست محیطی پروژه در صورت پروانه‌ی شورای عالی محیط زیست
پیش‌تر رضا اقتدار مدیرکل پیشین دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این رابطه اعلام کرد که پروژه ساخت جاده جدید در پارک ملی کلاه قاضی مشمول ارزیابی اثرات محیط زیستی است؛ یعنی پیش از اینکه گزارش ارزیابی محیط زیستی آن تهیه شود، باید ببینیم این پروژه شورای عالی حفاظت محیط زیست مصوبه بگیرد یا نه. اگر در این شورا پروانه‌ی اجرای آن صادر شد، می‌توانیم اثرات محیط زیستی آن را ارزیابی و به اجرای پروژه کمک کنیم. اگر شورای عالی حفاظت محیط زیست این پروژه را تصویب نکند، اصلاا وارد فضای ارزیابی نمی‌شویم.
به گزارش مهر، اکنون سرنوشت پارک ملی کلاه قاضی و حیات وحش آن به تصمیم شورای عالی محیط زیست بستگی دارد و دوستداران محیط زیست امید دارند که این شورا ناجی میراث طبیعی کلاه‌قاضی باشد. ضمن اینکه سازمان حفاظت محیط زیست ابزارهای قانونی را در اختیار دارد که به گمان تصویب پروژه‌ی آزادراه در شورای عالی حفاظت محیط زیست، مجری پروژه را بایسته (:ملزم) به اجرای تمهیدات حفاظت محیط زیست کند. پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه‌قاضی با بیش از ۴۷ هزار هکتار گستردگی سال‌هاست به شوند جاده کشی، بهره‌برداری معدن و ایجاد سکونتگاه‌های شهری آرامش و امنیت خود را از دست داده است.
