دریاهای آزاد و اقیانوس‌ها از مهمترین منابع آبی جهان هستند و با وجود قوانین سخت‌گیرانه در مورد تخلیه انواع آلاینده‌ها به دریاها و اقیانوس‌ها، شوربختانه روز به روز شاهد آلوده‌تر شدن آن‌ها هستیم. خلیج‌فارس نیز در سال‌های گذشته همواره در معرض تهدیدهای نفتی و تخلیه پساب‌ها بوده و به آلاینده‌های صنعتی، نفتی و … آلوده شده است.
به گزارش ایسنا جزیره‌ی خارگ با توجه به داشتن زیستگاه‌های پرشمار و البته بافت مسکونی و همچنین گردآمدن (:تجمع) گسترده‌ی صنایع در آن اهمیت ویژه‌ای دارد، بیشتر فعالیت‌های صنعتی در جزیره‌ی خارگ مربوط به صنایع نفتی و پتروشیمی است. صنایع آلاینده جزیره خارگ، مجتمع پتروشیمی خارگ، شرکت پایانه‌های صادرات مواد نفتی خارگ و شرکت نفت فلات قاره خارگ هستند و برپایه‌ی پژوهش‌هایی که پیش از این انجام شده بیشترین سهم آلودگی دریا در محدوده جزیره خارگ، مربوط به سکوهای نفتی است.
سازمان محیط‌زیست نیز بارها نسبت به آلودگی خلیج‌فارس، پساب‌های نفتی و خسارت‌های ناشی از آن هشدار داده اما همچنان می‌بینیم که روزبه‌روز دامنه‌ی آلودگی‌های نفتی در دریاها بیشتر و بیشتر می‌شود. هفته‌ی گذشته نیز تخلیه‌ی پیت نفتی یکی از شرکت‌های نفتی جزیره خارگ به دریا واکنش محیط‌زیست را در بر داشت و روابط عمومی محیط‌زیست بوشهر در واکنش به این موضوع عنوان کرد: «امروز باوجود تاکیدات اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر و بر خلاف قوانین و مقررات شاهد بودیم که پساب نفتی، ناشی از پیت نفتی یکی از شرکت‌های نفتی جزیره‌ی خارک به دریا تخلیه و موجب آلودگی محیط‌زیست دریا شد.»
پیگیری قضایی محیط‌زیست و مطالبه خسارت‌ها
پنج‌شنبه ۱۸ فروردین‌ماه ۱۴۰۰ خورشیدی، فرهاد قلی‌نژاد، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر با تاکید بر اینکه تخلیه‌ی پساب نفتی به دریا در خارک باید بی‌درنگ متوقف شود، گفت: «متاسفانه در دو روز اخیر شاهد تخلیه پساب نفتی از سوی یکی از شرکت‌های نفتی در جزیره خارگ، به دریا هستیم که موجب آلودگی محیط زیست دریا شده است؛ از این‌رو بلافاصله از لحظه‌ی رصد این موضوع، به مسوولان شرکت مربوطه اعلام کرده‌ایم که عملیات تخلیه سریعا باید متوقف شود.»
وی در این‌باره گفت: «تخلیه‌ی فاضلاب و هرگونه پساب نفتی به دریا ممنوع بوده و جزیره خارک زیستگاه آبسنگ‌های مرجانی است و هرگونه آلودگی دریا موجب خسارت به آبزیان و زیستگاه مرجانی می‌شود.»
مدیرکل محیط زیست بوشهر پافشاری کرد: «اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر پیرو قوانین و مقررات با مطالبه‌ی خسارت وارده علیه شرکت‌های آلوده‌کننده، پیگیری قضایی خواهند کرد و آلوده‌کنندگان دریا منتظر پیگیری‌های جدی حافظان محیط‌زیست استان باشند.»
مسوولیت شناسایی واحدها و صنایع آلاینده
برابر قوانین و مقررات، سازمان حفاظت محیط‌زیست مسوول شناسایی واحدها و صنایع آلاینده است و مسوولان و مالکان صنایع هم مکلف به رفع آلودگی و جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست هستند. سال گذشته نیز درست همین روزها بود که اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر علیه یکی از شرکت‌های نفتی استان به دلیل ورود فاضلاب نفتی به دریا در محکمه‌های قضایی شکایت کرد. به گفته‌ی فرهاد قلی‌نژاد «ورود هر گونه فاضلاب از فاضلاب‌های شهری و صنعتی به دریا، تالاب‌ها و رودخانه ها بدون تصفیه ممنوع است و موجب آلودگی محیط‌زیست و خسارت به اکوسیستم و آبزیان می‌شود.»
مدیرکل محیط‌زیست استان بوشهر در آن زمان نیز با اعتراض به تخلیه‌ی پساب‌ها و فاضلاب به دریا، عنوان کرده بود: «شکایت علیه واحدهای صنعتی پس از اخطاریه های لازم صورت می‌گیرد و در صورتی که مالکان و مسوولان شرکت‌ها و واحدهای صنعتی اقدامی در راستای تصفیه فاضلاب‌ها به عمل نیاوردند، محیط زیست ناگزیر پیرو قوانین و مقررات موضوع را از طریق محاکم قضایی پیگیری خواهد نمود و شکایت اخیر علیه یکی از شرکت‌های نفتی منطقه به دلیل تخلیه فاضلاب با بار آلودگی فراوان صورت گرفته است.»
خطر برای اکوسیستم‌های مهم استان بوشهر
دکتر مریم قائمی، رییس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج‌فارس بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا گفت: «در نقاط گوناگون شهر بوشهر، ورودی‌های فاضلاب به دریا انجام می‌شود و این کار موجب آلوده شدن آبزیان و مخاطرات زیست‌محیطی برای آن مناطق می‌شود، شهرهای دیگر استان نیز با این مشکلات روبه‌رو هستند. برای نمونه عسلویه که از بی‌مانندترین مناطق دارای تنوع زیست دریایی است، و بزرگترین جنگل حرا استان بوشهر و همچنین اکوسیستم مرجانی در آن‌جا قرار گرفته؛ اما متاسفانه پساب‌های خروجی در این منطقه و آلودگی‌های تاسیسات نفتی، باعث شده که این اکوسیستم‌های مهم در معرض خطر باشند.»
به گفته‌ی وی «خلیج‌فارس به عنوان یکی از مهمترین شاهراه‌های اصلی جهان و به عنوان یک منطقه‌ی دریایی ویژه و به شدت در معرض آسیب اعلام شده، با مخاطرات و دشواری‌های بسیاری روبه‌رو است؛ صید بی‌رویه، کاهش شدید ذخایر آبزیان، قاچاق گونه‌های در معرض انقراض، ورود پسماندهای خانگی و صنعتی، آلودگی‌های نفتی، تخریب سواحل، نابودی زیستگاه‌های ساحلی، ورود زباله‌های دریایی و… از خطرهایی است که خلیج‌فارس را تهدید می‌کند و با توجه به ورود حجم زیادی از پسماندها و پساب‌های خانگی و صنعتی وضعیت آلودگی آن بحرانی است.»
وضعیت بحرانی آلودگی خلیج‌فارس
رییس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج‌فارس بوشهر در دنباله افزود: با توجه به ورود حجم فراوانی از پسماندها و پساب‌های خانگی و صنعتی وضعیت آلودگی خلیج فارس بحرانی است و این کار کاهش شمار آبزیان را در پی داشته و شغل سنتی مردم یعنی ماهیگیری را با تهدید روبه‌رو کرده است.»
این کارشناس و عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی گفت: «بنا بر پزوهش‌های سال‌های ۹۵ و ۹۶ در اکوسیستم‌های حرای استان بوشهر PH آب در اکوسیستم‌های نای‌بند که نزدیک به تاسیسات نفتی است نسبت به جنگل‌های حرای مل‌گنزه و بردستان که با این تاسیسات فاصله بیشتری دارند، کاهش پیدا کرده بود یعنی PH به سمت اسیدی شدن کاهش یافته بود، که این مساله می‌تواند زنگ خطری باشد، چون یکی از معضلاتی که آلودگی‌های نفتی و گازهای گلخانه‌ای ایجاد می‌کنند، کاهش PH ها و اسیدی شدن آب دریا است. اسیدی شدن آب دریا باعث از میان رفتن گونه‌هایی که دارای اسکلت کربناتی هستند، مانند مرجان‌ها و بسیاری از سخت‌پوستان خواهد شد، بنابراین این مساله توجه ویژه به این منطقه و رعایت ملاحظه‌های زیست‌محیطی را می‌طلبد.»
به گزارش ایسنا، زخم کهنه‌ی تخلیه پسآب‌ها و فاضلاب‌های نفتی و آلودگی‌هایی که در دریا و اقیانوس‌ها از جمله خلیج‌فارس گرانسنگ بر جای می‌گذارند نیازمند مرهم گذاشتن و رسیدگی بیشتری است چرا که در درازمدت این مساله می‌تواند خسارات فراوانی که بخشی از آن‌ها در بالا برشمرده شد را در بر داشته باشند و چه‌بسا هزینه‌ی این آسیب‌ها بسیار بیشتر از پیشگیری بوده و بی‌گمان با میلیاردها تومان هم قابل سنجش نباشد.
