در دامنهی دلانگیز رشته کوه «شاهو»، در شهرستان پاوه، روستایی به نام «شمشیر» آرمیده است. چرا باید نام روستایی که در زیبایی چشم نواز است و مردمانی مهربان و زود آشنا دارد، شمشیر باشد؟ آیا این نام، نشان از جنگجویی روستاییان یا نیاکان آنها دارد؟ آیا در گذشته، آنها مردمانی رزمآور و شمشیرزن بودهاند؟ حقیقت آن است اگر هم در گذشتههای دور برای نگاهبانی از روستای خود دست به شمشیر برده باشند، امروز سر و کاری با شمشیر ندارند و سرگرم کارهای روزانهی کشاورزی و باغداری هستند.
گمانهایی دربارهی نام این روستا هست که با تاریخ و افسانه آمیخته است. میگویند در گذشتهها، شش «میر» در این گستره فرمانروایی میکردهاند. پس آنجا به نام «شش میر» یا «شش امیر» نامبُردار شده و اندک اندک به «شمشیر» دگرگونی یافته است! در بازگفتی دیگر آمده است که مردمان این روستا در سدههای دور با شمشهای زر (:طلا) سر و کار داشتهاند و روستایشان، با دگرگونی در زبان، به نام شمشیر شناخته میشده است! اگرچه این بازگفتها چندان باورپذیر نیست. اما یک روایت تاریخی که با یافتههای باستانشناسی هماهنگ است، سبب نامگذاری روستای شمشیر را روشن میکند.
در کاوشهای پیرامون روستای شمشیر، باستانشناسان سکههای فراوانی یافتهاند که نوشتههای روی آنها به عبری است. گویا عبری زبانان به جایی که سکه ضرب میشود، «شمش» میگویند. نشانههای تاریخی گواه آن است که در روزگار باستان، روستای شمشیر جایی برای زندگی مردمان عبری زبان بوده است. آنها در برخورد با تازیان، در روزگار یزدگرد سوم، نبردهای بسیاری داشتهاند و چیرگی بیگانگان را به آسانی نپذیرفته بودند. به هر روی، نام روستای «شمشیر» از ضرب سکههایی به زبان عبری سرچشمه میگیرد.
روستای شمشیر از بخشهای مرکزی شهرستان پاوه در استان کرمانشاه است. این روستا با پاوه چهار کیلومتر و با مرکز استان نزدیک به 130 کیلومتر فاصله دارد. 700 خانوار در این روستا زندگی میکنند. چیزی که روستای شمشیر را بیاندازه زیبا ساخته است زیست بوم آن و خانههایی است که به شکل پلکانی در سینهکِش کوه ساخته شدهاند و مردمانی سختکوش را در دل خود جای دادهاند.
در پیرامون و درون روستای شمشیر، انبوهی از باغهای سرسبز هست. رودخانهای پُرآب، که بومیها به آن «گِلال» میگویند، از بلندیهای کوه شاهو سرچشمه میگیرد و با گذر از جنوب روستا، به رودخانهی سیروان میپیوندد. باغهای شمشیر از این رودخانهی خروشان سیراب میشوند. یکی از آن باغها «خداویس» نام دارد که گردشگران از دیدن و ماندن در آن خسته نخواهند شد! آن مایه از سرسبزی و پُرآبی روستا و پیرامون آن بدان دلیل است که کوه شاهو حوضهای آبخیزی است و در سیراب کردن روستاهای پاییندستاش، کوتاهی نمیکند.
بلندترین چکاد (:قلهی) رشته کوه شاهو، «حوضی خان» نام دارد که بر روی روستای شمشیر سایه گسترده است. این چکاد بیش از سه هزار متر بلندا (:ارتفاع) دارد و طبیعت آن هر نگرندهای را شگفتزده میکند. شاهو و قلههای آن و دیگر طبیعت دلانگیز ایران، جاودانه زیبا خواهند ماند اگر ما زیستبوم خود را نگاهبانی کنیم!
روستای شمشیر چشمهساران فراوانی دارد؛ این چشمهها همه نامهایی بومی و گوشنواز دارند که برگرفته از زبان کردی سورانی (گویش جافی) است که روستاییان شمشیر بدان سخن میگویند. نام آن چشمههای جاری چنین است: دِرِک، شارا، هه لیل و سه رکانی.
سه کیلومتر دورتر از روستای شمشیر گردشگاهی به نام «چم شارا» دیده میشود که در میان پارکهای جنگلی آن گستره، نمونهوار و در زیبایی کممانند است. گسترهی دِرِک نیز چهار کیلومتر از شمشیر دور است و سرشار از درختان بادام کوهی است.
از یخچالهای طبیعی، غارهای ژرف، به ویژه غار «خوره له»، روستای شمشیر نیز نمیتوان یاد نکرد و یا به سادگی از کنار آنها گذشت. یخچالهای طبیعی آنجا از آنرو فراوان هستند که بیشترین بارش برف در گسترهی اورامانات، از آنِ روستای شمشیر است. مردمان آنجا و طبیعت دست نخوردهشان، آشنای بارشهای پی در پی برف در فصلهای سرد سال هستند.
اورامانات، یا هه ورامان، گسترهای کوهستانی است که دیدنیهای طبیعی بیمانندی دارد، درههای پیچ در پیچ، رودبارهای بیشمار، چشمههای جاری، کوههای بلند و پُربرف، زیبایی خیرهکنندهای به اورامان بخشیده است. بخش بزرگی از اورامانات در استان کرمانشاه و کردستان و بخش کوچکی از آن در شهر حلبچهی کردستانِ عراق جای دارد. پاوه یکی از شهرهای مهم اورمان و روستای شمشیر یکی از دلانگیزترین روستاهای آن گسترهی سراسر زیبا است.
کندلوس؛ روستایی شانه به شانهی تاریخ
ورکانه؛ گام نهادن در تنها روستای سنگی ایران
دلربایی طبیعت در روستای شهرستانک
ریاب، یکی از دیرینهترین روستاهای کاهگِی ایران
سنگتراشان، بزرگترین گنجخانهی مفرغی جهان
قلعه سریزد؛ نخستین بانک ایران در روزگار ساسانیان
خویدک؛ روستایی که مردگانش رو به تختجمشید آرمیدهاند!
زندرق؛ روستایی با یک تَن جمعیت!
تورانپشت، روستایی به شکوهمندی تاریخ ایران
روستای حیلهور، بیمناک از دیدهشدن
روستای گرمه، گذرگاه جادهی ابریشم
روستای وفس؛ نگاهبان یکی از دیرینهترین گویشهای ایرانی
روستاییان وردیج، همسایگان ارواح سنگی!
ارگ روستای پاده، شکوه فراموششده
قورتان، دومین بنای خشت و گل ایران
نشانههایی از تاریخ در دل روستای اُشتبین
قارنه، روستایی آرمیده در دل تاریخی هفت هزار ساله
هفتادُر، روستایی به دیرینگی تاریخ
زنشاهی؛ روز فرمانروایی زنان در روستای اسک
روستای زرگر، مردمانی آشنا با زبانی ناآشنا
ایستا؛ شگفتانگیزترین روستای جهان
هجیج، روستایی با گویشی همانند با زبان اوستایی
یک پاسخ
با سلام
باغی که در روستای شمشیر از آن یاد نمودید خداویس نیست بلکه باغ غلاویس می باشد و در گذشته نه چندان دور متعلق به شخصی بنام غلام ویس بوده و چون فرزندی نداشته باغ را از ترس اینکه بعد از فوتش به برادرش بنام ویسی نرسد به فروش رسانده است.