از دید جغرافیایی، استان ایلام در شمار کوچکترین استان‌های ایران است. اما همان گستره‌ی کوچکِ مرزی، زیست‌بومی چهارفصل و جاهایی دیدنی دارد. طبیعت این گستره، نیمه مرطوب و کوهستانی است و رودهای جاری در آن، پُرآب و خروشان. آبشارهای ایلام نیز در سنجش با گستره‌ی جغرافیایی آن، کم شمار نیستند. بیشتر آبشارهای ایلام در مرکز استان و شهرستان‌های آبدانان و دره‌شهر جای دارند. «ماهوته»، «وه ریز»، «گچان»، «سرتاف» و «ماربره» نام شماری از آن آبشارها است. اما نباید آبشار زیبای «اِما» را نادیده گرفت. «اِما» از دیدنی‌های گردشگری استان ایلام شمرده می‌شود.
از ایلام، مرکز استان، به سوی شهرستان ملکشاهی، راهی هست که به روستای چشمه کبود می‌رسد. پس از گذر از جاده‌ای فرعی، گستره‌ای کم و بیش پوشیده از درختان دیده می‌شود که روستایی به نام «اِما» را در خود جای داده است. از این روستا تا مرکز استان 25 کیلومتر راه است. آبشاری که به نام همان روستا شناخته شده می‌شود، در آن پهنه چهره گشوده است.
«اِما» از شمار آبشارهای بلند ایران نیست. با این همه، در زیبایی چنان است که از دیده‌ها پنهان نمی‌ماند و خودنمایی می‌کند. آبشار «اِما» 20 متر بلندا دارد و نزدیک به 300 متر درازا. «اِما» در ریزش رگه‌مانند خود، در دره‌ای جاری می‌شود و راه خود را به سویی ادامه می‌دهد که به دریاچه‌ی سد ایلام می‌رسد.
زیبایی‌های این دریاچه بسیار است و آن اندازه دلپذیر که گردشگران بسیاری را به سوی خود بکِشد و از دیدن طبیعتی چشم نواز، سیراب سازد. جای‌جای دره‌ای که آبشار «اِما» در آن راه خود را پی می‌گیرد، پوشیده از درختان بلوط و انجیر کوهی است. در سوی راست آبشار نیز، وارون (:برخلاف) سوی چپ آن که نمایی صخره‌ای دارد، درختان بلوط و انجیر دیده می‌شوند و گویی دست آفرینش‌گر طبیعت، چشم‌اندازی با دو تصویر در یک قاب پدید آورده است. گویی زیبایی‌های طبیعت دست‌به‌دست هم داده‌اند و از آن گستره، زیست‌بومی تماشایی و دل‌انگیز ساخته‌اند.
آبشار «اِما» از میان گیاهان سرخس آوندی می‌گذرد و سرریز می‌شود. سرخس‌های پیرامون آبشار، برگ‌هایی نیزه مانند و گاه قوسی شکل دارند. درختان و سرخس‌ها شانه‌به‌شانه‌ی هم از «اِما» جایی خوشایند برای دیدن و بهره بردن از گوشه‌ای از زیست‌بوم ایلام، ساخته‌اند. خز و گیاه پرسیاوشان نیز در آن پهنه فراوان و زودیاب است.
اندازه‌ی آبی که از آبشار «اِما» به حوضچه‌ی آن می‌ریزد، بستگی به اندازه‌ی بارش‌های فصلی دارد. اما هیچ زمانی «اِما» خشک و بی‌آب نیست و همواره زنده و جاری است. حوضچه‌ی آبشار چندان ژرفایی ندارد. آب آبشار سرد و برای ماه‌های گرم سال مناسب است. با این همه، در پایان زمستان و فصل بهار دیدنی‌تر و جاری‌تر از ماه‌ها و فصل‌های دیگر است.
برای آن‌هایی که در جست‌وجوی شناخت جاذبه‌های کمتر دیده شده‌ی ایران هستند، ایلام و آبشارهای آن، به ویژه آبشار ا«ِما»، جای دلخواهی است. از ارزش زیست‌بومی آن همین بس که بدانیم آبشار «اِما» در شمار میراث طبیعی ایران ثبت شده است.
آبشار آینه ورزان؛ آینه‌ای برای زیست‌بومی زیبا
آبشار مُجن؛ سفر به طبیعتی صخره‌ای
آبشار اُرتُکند؛ تراش‌خورده از صخره و آب
آبشار آب‌سفید؛ عروس آبشارهای ایران
آبشار وروار؛ جاری از صخره‌های بلند
آبشار گله‌خانه؛ تردستی زیبای طبیعت
آبشار آب‌ملخ؛ پیوند هزار رشته آب
آبشار رایِن؛ چشم‌اندازی برای زیبا دیدن
آبشار آتشگاه؛ مینیاتور پرنقش‌ونگار طبیعت
آبشار شاهان‌دشت؛ دل‌انگیز و افسونگر
آبشار نوژیان؛ خوشه‌خوشه، آب‌های سرریز
آبشار آسیاب خرابه؛ گیسویی خزه بسته از آب
آبشار لُوِه، سرریز از صخره‌ای پلکانی
آبشار گنج‌نامه، همراهی تاریخ و زیست‌بوم
آبشار سمیرم؛ هنرنمایی طبیعت ایران
آبشار کبودوال، آبشار سراسر خزه‌ای ایران
آبشار شِوی، بالابلند رشته کوه‌های زاگرس
آبشار لاتون، ارمغان طبیعت چهارفصل ایران
آبشار مارگون، بلندترین آبشار چشمه‌ای جهان
