در شهر مرزی جلفا، در استان آذربایجان شرقی، چند آبشار می‌شناسیم؛ همانند: «ماهاران» و «اوللار». اما آبشاری که آوازه‌ای بسیار دارد و گردشگران بیگانه نیز برای دیدن آن راهی جنوب ساحل رود ارس می‌شوند، «آبشار آسیاب خرابه» است. ویژگی‌هایی که این آبشار دارد آن را دیدنی و یگانه می‌کند. افزون بر اینکه طبیعت بسیار زیبای پیرامون آن، بر شکوه و دلپذیری آبشار می‌افزاید.
آبشار آسیاب خرابه، در زبان آذری «خراب دییرمان» نامیده می‌شود. این آبشار در مرز ایران با جمهوری آذربایجان جای گرفته است. 5 کیلومتر از روستای «مینجان آباد» و 30 کیلومتر از شهر جلفا دور است.
آسیاب خرابه نامی نیست که گویای زیبایی و ارزش آن گستره و آبشارش باشد. این نام را از آن‌رو به آبشار داده‌اند که در نزدیکی آن آسیابی دیده می‌شود که در گذشته‌ها به کار مردم آن جا می‌آمد اما اکنون جز خرابه‌ای چیزی از آن نمانده است.
آبشار آسیاب خرابه در پناهگاه حیات وحش کیامکی، در گستره‌ی دیزمار باختری ارسباران، جای دارد. چکاد (:قله‌ی) کیامکی با بلندای 3347 متر، زیبا و سرسبز است.
آبشار آسیاب خرابه 10 متر بلندا دارد. پهنه‌ای که بر آن فرومی‌ریزد نیز به 200 متر مربع می‌رسد. این آبشار از چندین آبشار کوچک و بزرگ پدید می‌آید که از کوه به پایین فرود می‌آیند و رشته‌ای از آب‌های سرریز را پدید می‌آورند. آب آن از کیامکی سرچشمه می‌گیرد و در ژرفای دره‌ای راه خود را جویباروار ادامه می‌دهد.
آنچه به آبشار آسیاب خرابه زیبایی خیره کننده‌ای می‌بخشد، خزه‌هایی است که یکسره بر دیواره‌ی آن چسبیده‌اند و پوششی سبزینه و گیرا ساخته‌اند. آن خزه‌ها از نمناکی بسیار دیواره‌ی آبشار پدید آمده‌اند. آبشار، هنگامی جاری شدن به سوی پایین، از آن رشته‌های خزه‌ای می‌گذرد و بدین‌سان چشم‌اندازی بسیار دلپذیر می‌سازد.
آبشار آسیاب خرابه در همه‌ی فصل‌های سال، دیدنی است. اما در پاییز دلربایی افزون‌تری دارد و در زمستان، برای آن‌هایی که سرمای بسیار آن جا را تاب می‌آورند، شکوه بی‌مانندی می‌گیرد. قندیل‌های ستبری که از بالای آبشار رو به پایین نهاده‌اند، چنان چشم‌اندازی پدید می‌آورند که ناخودآگاه هر نگرنده‌ای را غافلگیر می‌کند؛ گویی آب‌ها در ریزش خود به درون دره، از سرمایی تاب سوز، یخ بسته‌اند و آویزان در میانه‌ی آبشار مانده‌اند!
در پیرامون آبشار آسیاب خرابه، چشمه‌ای هم هست و درختان فراوان انجیر که جای‌جای روییده‌اند. پایین آبشار نیز غار کوچکی به چشم می‌آید. در نزدیک غار درختان بید سایه گسترده‌اند.
شمار بسیاری از آن‌هایی که به دیدن آبشار آسیاب خرابه می‌روند، گردشگران بیگانه‌ای هستند که آوازه‌ی آن گستره و آبشار را شنیده‌اند. از این‌رو، آبشار آسیاب خرابه‌ی جلفا همواره پذیرای شمار فراوانی از گردشگران است.
آبشار آینه ورزان؛ آینه‌ای برای زیست‌بومی زیبا
آبشار مُجن؛ سفر به طبیعتی صخره‌ای
آبشار اُرتُکند؛ تراش‌خورده از صخره و آب
آبشار آب‌سفید؛ عروس آبشارهای ایران
آبشار وروار؛ جاری از صخره‌های بلند
آبشار گله‌خانه؛ تردستی زیبای طبیعت
آبشار آب‌ملخ؛ پیوند هزار رشته آب
آبشار اِما؛ چشم‌اندازی از دو تصویر در یک قاب
آبشار رایِن؛ چشم‌اندازی برای زیبا دیدن
آبشار آتشگاه؛ مینیاتور پرنقش‌ونگار طبیعت
آبشار شاهان‌دشت؛ دل‌انگیز و افسونگر
آبشار نوژیان؛ خوشه‌خوشه، آب‌های سرریز
آبشار لُوِه، سرریز از صخره‌ای پلکانی
آبشار گنج‌نامه، همراهی تاریخ و زیست‌بوم
آبشار سمیرم؛ هنرنمایی طبیعت ایران
آبشار کبودوال، آبشار سراسر خزه‌ای ایران
آبشار شِوی، بالابلند رشته کوه‌های زاگرس
آبشار لاتون، ارمغان طبیعت چهارفصل ایران
آبشار مارگون، بلندترین آبشار چشمه‌ای جهان
