آبشار درگاهان؛ راز جاری کویر

استان یزد گستره‌ای کویری و خشک است. با این همه، جست‌و‌جو برای پیدا کردن آبشار در آنجا کار بیهوده‌ای نیست. از آن‌رو که در استان یزد جایی هست که آب‌و‌هوای آن با کویر بسیار متفاوت است. این اقلیم دیگرگون در دل کویر، شهرستان تفت است. تفت از بلندی‌های شیرکوه بهره‌ها می‌بَرد و زیست‌بومی می‌سازد که دستِ کمی از آبادترین و سبزترین بخش‌های ایران ندارد. چند آبشاری که از استان یزد سراغ داریم، همگی در تفت دیده می‌شوند. یکی از آن‌ها «آبشار درگاهان» است: زیبا و دیدنی و سرریز از صخره‌هایی ستبر.

آبشار درگاهان (یا: دره‌گاهان)، آبشاری فصلی است. اگر فصلی از سال کم باران باشد، خشک می‌شود. شاید از همین‌روست که نام آن‌جا را «درگاهان» گذاشته‌اند؛ یعنی گاهی آبشار است و گاهی نیز خشک!

آبشار درگاهان در 25 کیلومتری جنوب یزد و 5 کیلومتری جنوب شهرستان تفت جای دارد. درگاهان، در میان دره‌ای شگفت‌آور جاری می‌شود. آب‌و‌هوای این گستره دلپذیر و ییلاقی است. بدان اندازه که بیننده از یاد می‌برد در پهنه‌ای کویری گام گذاشته است. به ویژه آنکه در فصل‌هایی که آسمان بارش‌های خود را دریغ نمی‌کند، آب فراوان دارد و آن‌جا را برای گردشگران خواستنی می‌سازد.
آن دره، با چشم‌اندازهای دلفریبش، به سوی دامنه‌های شیرکوه راه می‌کِشد. شیرکوه در باشکوهی و برف‌انباری، همانند ندارد؛ دستِ‌کم در پهنه‌ی کویری یزد بی‌همانند است!

شیرکوه تفت

چکاد (:قله‌ی) شیرکوه برف‌گیر است؛ پیرامونش باغ‌های پراکنده اما باروری دارد و چنان زیبایی‌هایی را در دامن خود جای داده است که دل کندن از آن آسان نیست. آبشارهای فصلی آنجا نیز برشمردنی است. از آن میان، درگاهان دلربایی بیشتری دارد و شناخته شده‌تر است.
بلندای آبشار درگاهان افزون از 20 متر است. یکی از ویژگی‌های نمایان آن صخره‌ای است که از آن به پایین می‌غلتد. آن صخره، دلخواه صخره‌نوردان است. پوشش گیاهی کم‌و‌بیش انبوه پیرامون آبشار درگاهان نیز از دیگر جاذبه‌های آن است.
هنگامی که برف‌های شیرکوه آب می‌شوند رو به درگاهان می‌آورند و آبشار آن‌را جاری می‌سازند. اگر هم بارش‌ها فزونی بگیرد، آبشار پُرآب‌تر و سرریزتر خواهد بود. از بهار تا آغاز تابستان، آبشار درگاهان جاری‌ترین آب‌ها را دارد و از سرچشمه‌های پیرامونش سیراب می‌شود.
آبشار درگاهان همتای دیگری دارد؛ هر چند نه به زیبایی درگاهان. در دامنه‌ی بخش جنوبی شیرکوه آبشار فصلی دیگری دیده می‌شود که به آن «دره آویز» می‌گویند. این آبشارها زیست‌بوم تفت را رنگی دیگر داده‌اند؛ وارون (:برخلاف) آنچه در کویر می‌بینیم.

آبشار درگاهان هر سال پذیرای گردشگران بسیاری است. طبیعت‌نوردان آن‌جا را می‌شناسند و در کنار دیواره‌های بلند آبشار که بلندایی 200 متری دارند، دمی و ساعتی به آسودگی سپری می‌کنند. زیست‌بوم ایران از این دست شگفتی‌ها فراوان دارد!

آبشار آینه‌ ورزان؛ آینه‌ای برای زیست‌بومی زیبا

آبشار مُجن؛ سفر به طبیعتی صخره‌ای

آبشار گیسو؛ جاری و شورانگیز

آبشار اُرتُکند؛ تراش‌خورده از صخره و آب

آبشار گزو؛ خروش آب‌های توفنده

آبشار آب‌سفید؛ عروس آبشارهای ایران

آبشار زیارت؛ سرکش و شورانگیز

آبشار وروار؛ جاری از صخره‌های بلند

آبشار گله‌خانه؛ تردستی زیبای طبیعت

آبشار نیاسر؛ زلال و گیسوافشان

آبشار آب‌ملخ؛ پیوند هزار رشته آب

آبشار ساواشی؛ خنیاگری خوش‌آوا

آبشار اِما؛ چشم‌اندازی از دو تصویر در یک قاب

آبشار رایِن؛ چشم‌اندازی برای زیبا دیدن

آبشار آتشگاه؛ مینیاتور پرنقش‌ونگار طبیعت

آبشار شاهان‌دشت؛ دل‌انگیز و افسونگر

آبشار نوژیان؛ خوشه‌خوشه، آب‌های سرریز

آبشار آسیاب خرابه؛ گیسویی خزه بسته از آب

آبشار ریژآو، دلربا و تماشایی

آبشار لُوِه، سرریز از صخره‌ای پلکانی

آبشار گنج‌نامه، همراهی تاریخ و زیست‌بوم

سنگان؛ آبشاری سترگ و خروشان

آبشار سمیرم؛ هنرنمایی طبیعت ایران

آبشار کبودوال، آبشار سراسر خزه‌ای ایران

آبشار شِوی، بالابلند رشته کوه‌های زاگرس

آبشار لاتون، ارمغان طبیعت چهارفصل ایران

آبشار مارگون، بلندترین آبشار چشمه‌ای جهان

آبشار ویسادار، دلبرانه‌ی طبیعت گیلان

آبشار بیشه، زیبا و خروشان